Al tien maanden woont Fumiya, een 26-jarige Japanse beveiliger, in een 24-uurs internetcafe. In een klein hokje waar hij amper kan staan zit hij ineengedoken voor een scherm te kettingroken en frisdrank weg te tikken. Wanneer hij wil slapen, trekt hij een deken over zijn hoofd, om het TL-licht tegen te houden.Fumiya woont hier omdat hij met zijn salaris als parttime beveiliger de huur van een appartement niet kan betalen. Nu woont hij voor omgerekend 14 euro per nacht in het kleine kamertje. Hij vind dat hij geluk heeft met het vinden van zulke goedkope woonruimte en hij noemt het internetcafe "goed uitgerust," omdat ze er een douche en wasserette hebben.
Advertentie
De arbeiders die in internetcafe wonen zijn het onderwerp van de nieuwe documentaire Net Café Refugees van fotojournalist Shiho Fukada. Volgens de documentaire hebben de strikte werktijden en de opkomst van parttimebanen ervoor gezorgd voor talloze "vluchtelingen" die zich geen huurappartement kunnen veroorloven.Fumiya is niet de enige. Volgens een onderzoek dat het Japanse Ministerie van Gezondheidszorg, Arbeid en Welvaart in 2007 uitvoerde, wonen er 5.400 japanners permanent in internetcafés omdat ze geen appartement kunnen betalen.Volgens de documentaire ontstonden de Japanse internetcafé-vluchtelingen in de late jaren negentig en in de afgelopen tien jaar steeg hun aantal flink. Dit fenomeen is deel van een grotere crisis in Japan die deels is veroorzaakt door versoepelingen in wetgeving rondom tijdelijk dienstverband. In de documentaire zegt een woordvoerder van een vakbond dat op dit moment 38 procent van alle werkenden in Japan een tijdelijk contract heeft. En zij verdienen "minder dan half zoveel als vaste medewerkers.""Deze ongelijkheid leidt rechtstreeks tot armoede," zegt hij.
Maar vaste medewerkers hebben ook problemen. Hoewel hij ooit een vast contract had, woont Takayuki Sakai al vier maanden in het internetcafé. Voorheen werkte hij vast voor een creditcardmaatschappij, maar hij werd depressief van de 120 tot 200 overuren die hij iedere maand maakte. Sakai zegt dat hij geen tijd had om naar huis te gaan en daarom gedwongen was om op kantoor te slapen. Nadat zijn baas en collega's hem met roddels voor de gek hielden, nam hij ontslag.
Advertentie
"Ik denk dat heel veel mensen in Japan hetzelfde hebben," zegt hij als hij over zijn depressie praat. En Sakai heeft gelijk. Japan is wereldwijd koploper op het gebied van zelfmoord. En veel van die zelfmoordgevallen zijn werkgerelateerd. Dit soort zelfmoorden zijn zo veelvoorkomend dat er een speciaal woord voor is: karōshi. Letterlijk vertaald betekent dit "dood door overwerk." Japan heeft in 2014 een eerste wet aangenomen om dit te bestrijden.
Fukada, de maker van de documentaire, vertelt ons via email dat deze twee problemen alles met elkaar te maken hebben."Er is een enorm gebrek aan evenwicht op de Japanse arbeidsmarkt. Sommigen werken zich de dood in en anderen kunnen niet genoeg werk vinden om te overleven," zegt ze. "Werkelozen nemen ieder werk aan dat ze kunnen vinden—of het nou fulltime is of wat anders. Tijdelijk werk biedt noch stabiliteit, noch een carrièreperspectief, dus ze willen het liefste een fulltime baan. Maar zodra ze een fulltime baan hebben, moeten ze lange dagen maken en staan ze onder veel stress. Dus, het maakt niet uit aan welke kant van het verhaal ze zitten, er is geen uitweg."
Ze zegt dat het belangrijk vond om dit verhaal naar buiten te brengen. Japanners praten niet graag met anderen over hun problemen. Ze houden hun leed het liefst privé."Ik besloot deze documentaire te maken omdat ik de extreme omstandigheden waarin Japanners werken wilde laten zien. Ik wilde laten zien hoe mensen steeds meer worden gebruikt als machines die afgedankt kunnen worden."Terwijl Japan te maken heeft met een recessie die erger is dan gedacht, laten de documentaires van Fukuda de problemen van de arbeiders in het land zien. Net Café Refugees is één deel van de serie "Japan's Disposable Workers." Deze en de andere drie films uit de serie kun je online bekijken.