Jan Robert Leegte beeldhouwt met het internet

Jan Robert Leegte, Scrollbar Composition (2000)

Als ik de kamer binnenstap, zie ik een stuk of twintig scrollbars er lustig op los scrollen. Niet op een scherm, maar op een raamwerk van enkele meters breed. Dit is de offline versie van Scrollbar Composition – eind vorig jaar gekocht door het Stedelijk Museum – van de Nederlandse internetkunstenaar Jan Robert Leegte, die aanstaande zaterdag zijn solo-tentoonstelling in de Upstream Gallery in Amsterdam opent. En ik mocht tijdens het opbouwen alvast een kijkje nemen.

De tentoonstelling bestaat zowel uit digitaal werk als fysieke versies van digitaal werk van Leegte, die al ruimt twintig jaar internetkunst maakt. Op twee schermen zie je bijvoorbeeld foto’s die direct van Flickr worden gehaald. Op het ene scherm worden de bestanden van de foto’s zo heftig verkleind dat je een korrelige versie van het landschap krijgt. Een beetje zoals Van Gogh het graag zou schilderen, maar dan digitaal. Op het andere scherm zie je wel scherpe foto’s, maar dan met een uitgesneden vlak met een schaduw. Het leuke aan deze werken is dat ze volledig afhankelijk zijn van de foto’s die Flickr aanlevert. En dat verschilt per land. Toen Leegte het werk in Mexico liet zien, waren de foto’s opeens totaal verschillend. “De geheimen van het algoritme komen dan bovendrijven,” zegt hij hierover, omdat Flickr aan niemand uitlegt hoe hun algoritme precies werkt.

Jan Robert Leegte, Mountains and Dropshadows (2013)

“Dit is de eerste op aarde gelande versie,” zegt Leegte als we naar de blikvanger van de tentoonstelling lopen. Het is een enorme kubus van ongeveer een meter breed, hoog en diep. Zoals ik zei: een kubus. Op het eerste oog lijkt de sculptuur van marmer, maar als je goed kijkt zijn het eigenlijk satellietbeelden van Google Earth. Van een woestijn in China, vertelt Leegte, waar de beruchte lithiummijnen zijn. Zo’n beetje alles wat we hightech noemen – smartphones, elektrische auto’s en, ja, ook fitnesstrackers – heeft een accu die van dit materiaal wordt gemaakt. De mijnen zijn daarnaast ook een ramp voor het milieu, maar dat zie je op de veilige afstand van Google Earth niet, al staan we er in het algemeen ook niet zo bij stil wat computertechnologie zoal allemaal met onze aarde doet.

Zo kijk ik zelf naar de sculptuur en zie daar bepaalde dingen in. Waarschijnlijk zal jij er andere verbanden in zien. “Dat vind ik het leuke aan het digitale,” zegt Leegte. “Dat je de weg kwijtraakt. Eigenlijk zijn we iets aan het maken waarvan we niet meer weten wat we precies gemaakt hebben.” Alles op het internet is op zo’n belachelijke schaal met elkaar verbonden dat je het onderliggende idee, de oorsprong, snel kwijtraakt. Denk aan memes, denk aan nepnieuws, denk aan Trump.

Jan Robert Leegte, Google Maps as a Sculpture, 2013

De Google Earth-kubus laat goed zien dat een digitaal werk ook in een offline versie nog steeds goed kan werken. En dat is niet geheel onbelangrijk, aangezien het werk in een galerie staat, en dus ook aantrekkelijk moet zijn om te kopen. Nu denk je waarschijnlijk dat maar weinig mensen een digitaal kunstwerk zouden kopen, maar dan moet je even ons eerdere interview met Nieck de Bruijn, de galeriehouder van Upstream Gallery, lezen.

Onder leiding van Yuki Kho zal hij samen met Jan Robert Leegte en Ward Janssen van MOTI over dit onderwerp praten in de SSBA Salon. De Young Collectors Circle organiseert dit evenement en ze willen je er zo graag bij hebben dat ze 3 keer 2 kaarten weggeven. Winnen doe je door te mailen naar contestnl@vice.com.