Planten, paarden en andere kunsttrends van RijksakademieOPEN

De Rijksakademie van beeldende kunsten gaat er prat op dat het een kweekvijver is voor Nederlands artistiek talent. En dat is het ook. In een oude kazerne in de grachtengordel van Amsterdam komt een hele rits afgestudeerde kunstenaars samen om nog even verder te studeren. Want als je de Rijksakademie – met een ‘k’ want dat is lekker ouderwetsch – hebt gedaan, ben je er eigenlijk wel. Als kunstenaar dan.

Het resultaat van al die moeite kun je nu zien tijdens RijksakademieOPEN – zo avant-garde dat alle spellingsregels niet eens meer van toepassing zijn. Maar aangezien de vooruitstrevendheid van dit instituut, zullen die trends die je daar tegenkomt waarschijnlijk nog lang nazingen in de kunstwereld. Wij zetten ze voor je op een rijtje.

Hangende plantjes doen het niet alleen goed in hippe koffietentjes, ook de kunst staat er bol van. Uiteraard is het bloemenboeket al eeuwenlang een favoriet onderwerp voor het stilleven, maar in de Rijksakademie zijn vooral niet-geschilderde varianten van de plant te vinden. Zo hangt het hele atelier van Arvo Leo vol met orchideeën en blauwdrukken van planten, scharen en andere attributen, om zo de geschiedenis van de orchidee te onderzoeken. In de videoinstallatie van Inge Meijer sjeest een auto rond waar een boom op staate en Gaëlle Choisne maakte een installatie vol herfstbladeren, glitterende plantensculpturen en een film met bloemenscènes.

Veel kunstenaars op de Rijksakademie halen hun inspiratie uit het buitenaardse. In het atelier van Kubilay Mert Ural is namelijk een heus ruimteschip neergestreken. De UFO staat tussen een paar schilderijen van een plassende kat en een wereldbol die iets weg heeft van een plaatje uit de kinderbijbel, behalve dan dat Donald Trump hierin wordt ontvoerd door aliens. Die buitenaardse wezens planten zich ondertussen voort tot vleeskleurige monsters in het atelier van Isabelle Andriesse, waarna ze de studio van Sam Keogh hebben overgenomen en ondergekotst met slijmerig plastic. En dan is er nog PUK*, een kunstmatige intelligentie, die Floris Schönfeld een handje helpt om alienachtige maskers te maken.

Vele haren en lappen lummelen er dit weekend op los. TERROIR hing de stoffen rustig over een stoel, terwijl Sonia Kacem zachtroze latex lappen heeft opgespannen in een mechanisme dat iets wegheeft van een schattig turntafereel in een gymlokaal, maar ook van een SM-kelder. En in de installatie van Mauricio Limón de León wapperen lichtbeige manen zachtjes voor de ramen.

Veel werken in de Rijksakademie hebben zwaardere thema’s, zoals oorlog, nationalisme en migratie. In de studio van Anna Dasovic staat een beeldbuis waarop Nederlandse militairen de genocide in Srebrenica erkennen. Mounira Al Quadri maakte in haar atelier een Amerikaanse diner na, waar op een tv-scherm haar ervaringen van haar jeugd in Libanon worden afgespeeld. Ook vind je door het hele gebouw nazireferenties. Zo laat Ana María Gómez López een griezelige installatie zien met archiefmateriaal van nazi-experimenten. In een andere ruimte staat het werk van Joscha Steffens: een film die zich af lijkt te spelen in een ondergronds gangenstelsel, een serie brieven en een metalen ding wat eruit ziet als een gigantische bom, maar eigenlijk een tijdmachine is. Hiermee schijnt Joscha terug naar de Tweede Wereldoorlog te zijn gereisd om een stel nazi’s op te speuren.

De spuitbus is terug, of misschien is-ie nooit echt weg geweest. Het schijnt dat sommige Paleolithische rotstekeningen al werden gemaakt door verf tegen de muur te sproeien, wat voor Frederique Jonker een reden is om haar penselen in te ruilen voor de spuitbus. Maar ze maakt er juist heel geraffineerde schilderijen mee, die niets weg hebben van de gemiddelde graffitikunst die je naast de snelweg vindt. Ook Esteban Cabeza de Baca pakte de spuitbus op om er schilderijen mee te maken. En buiten op het terrein van de Rijksakademie staat een houten hok, dat Rutger de Vries heeft volgespoten tot een kleurrijke ravage. Het is zeker niet de eerste keer dat hij erop los ging met brandblussers gevuld met verf.

Kunst maken doe je natuurlijk met je handen, of het nou om het schilderen, boetseren, fotograferen of monteren gaat, handen komen er altijd wel aan te pas. Veel kunstenaars hoefden dan ook niet ver te zoeken naar hun inspiratiebron. Handen dus, met hier en daar een teen.

Paarden, altijd weer die paarden. Misschien niet zo gek, als je je bedenkt dat de Rijksakademie vroeger een kazerne was, met een manege voor militaire paarden. In de kunstwerken zijn dus ook paarden te vinden, als bewegende sculptuur, op film en of op de foto.

De RijksakedemieOPEN is van 24-26 november te bezichtigen aan de Sarphatistraat 407 in Amsterdam.