Britse criminelen hebben het massaal op wietkwekers gemunt

Britten die illegaal wiet kweken zijn niet alleen bang dat ze erbij worden gelapt, maar ook dat gewelddadige, gewapende boeven hun oogst komen jatten. Dat begint namelijk een steeds groter probleem te worden.

Op een avond in februari 2020 braken er tien jonge inbrekers in bij een huis in Brierley Hill, een plaats vlak buiten Birmingham. De inbrekers wisten dat er in het huis stiekem een wietplantage zat, dus sommige van hen hadden kapmessen meegenomen. De eigenaren hadden echter twee kruisbogen en een zwaard, en lieten zich niet zomaar van hun oogst beroven – die bijna 300.000 euro waard was.

Een van de inbrekers werd in het nauw gedreven en wietkweker Saghawat Ramzan vuurde in het heetst van de strijd twee pijlen op hem af. In beide gevallen raakte hij per ongeluk iemand anders: zijn eigen broer Waseem en Khuzaimah Douglas, die niet alleen een van de andere inbrekers was, maar ook een getalenteerde, negentienjarige kickbokser. Niet veel later stierven ze allebei. In februari dit jaar werden drie mannen, onder wie Ramzan, voor de moorden veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Sinds het begin van deze eeuw is er in het Verenigd Koninkrijk iets veranderd. Er wordt nu zo langzamerhand meer wiet op eigen grond gekweekt dan er wiet het land in wordt gesmokkeld. Dat gebeurt op zolders van woningen, in verlaten winkels en in schuren op het platteland – zowel door professionele criminelen als liefhebbers. En met die ontwikkeling is er ook een nieuw soort misdaad ontstaan: diefstal bij thuiskwekers.

Er wordt gevreesd dat deze strijd steeds verder uit de hand loopt: sinds de pandemie wordt er steeds meer wiet gebruikt en gekweekt, en als gevolg daarvan ook meer kwekerijen opgerold. De afgelopen tien jaar lijkt er een soort oorlog te zijn ontstaan tussen de mensen die hun wiet willen beschermen en zij die het juist willen stelen en niet bepaald bang zijn om daar grof geschut bij te gebruiken: van geweren en brandstichtingen tot ammoniak en dus kruisbogen. Ter bescherming dragen mensen geregeld maliënkolders.

Hoewel er al veel gewelddadige incidenten in verband zijn gebracht met diefstallen bij wietplantages, lijken die vaak nogal onder de radar van de autoriteiten te blijven – totdat ze uitmonden in geweld op straat of moordpartijen.

In april kregen Wesley Hendrickson en Leon Wright een levenslange celstraf nadat ze twee mannen hadden neergestoken, van wie één het niet overleefde. Dat deden ze tijdens een geplande overval bij een wietplantage in Westcliff, ten oosten van Londen.

Hendrickson en Wright reden zo’n anderhalf jaar geleden in het holst van de nacht weg uit Londen, samen met vier handlangers. Ze hadden zwaarden bij zich, en verpakkingsmateriaal voor de wiet. Eenmaal aangekomen trokken ze de 25-jarige Albaniër Asqeri Spaho uit zijn bed, waarna ze hem doodstaken. Een andere man werd in zijn arm geraakt, maar wist te ontsnappen door vanaf de eerste verdieping uit een raam te springen. Terwijl Spaho zijn laatste adem uitblies, pakte de bende de wietplanten in en reden ze terug naar Londen.

In dezelfde maand werden negen mensen gearresteerd nadat rivaliserende criminelen de confrontatie met elkaar hadden opgezocht in Luton, waar een wietdiefstal uit de hand was gelopen. Een week eerder werd er een man die op een wietplantage in Coventry lette, aangevallen met een kapmes. Hij overleefde de aanval, strompelde naar buiten om hulp te zoeken en werd later gearresteerd op verdenking van wiethandel.

In maart werd een man uit Londen veroordeeld tot een celstraf, omdat hij betrokken was bij een diefstal in een huis in Leicestershire, waarvan hij en zijn criminele collega’s ten onrechte dachten dat er een wietplantage zat. Dat weerhield ze er verder niet van om de bewoners te martelen met messen en kokend water. Vijf dagen later werden drie Albanese criminelen veroordeeld voor doodslag, nadat ze in Hartlepool de wietkweker Hamawand Ali Hussein hadden doodgeschoten. En in het zuiden van Wales begon de politie een onderzoek naar de eveneens aan een wietplantage gerelateerde dood van de 23-jarige Tomasz Waga. In die zaak zijn nu vier mannen van moord beschuldigd.

“De cannabisproductie voedt niet alleen een illegale markt waar miljoenen in omgaan, maar de drug zelf wordt ook steeds sterker en schadelijker,” zegt Jason Harwin tegen VICE, die bij de nationale raad van politiechefs (NPCC) verantwoordelijk is voor de aanpak van drugshandel. “Cannabis ligt aan de basis van veel ernstige misdrijven. We zullen ons blijven inspannen om criminelen en georganiseerde bendes, die geweld aanwakkeren en dodelijke slachtoffers veroorzaken, op te sporen.” Volgens Harwin is de aanpak van de politie vrij succesvol: tussen maart 2019 en maart 2020 werd er in totaal 13 procent meer wiet in beslag genomen.

Maar volgens Gary Potter, een criminoloog aan de Universiteit van Lancaster die gespecialiseerd is in de illegale wiethandel in Groot-Brittannië, zijn kwekers banger voor criminelen dan voor de politie.

“Veel wietkwekers die ik heb gesproken wezen me op de dreiging van criminelen die hun planten proberen te stelen of geld van ze af willen troggelen,” zegt hij. “Bijna iedereen kende wel een verhaal over een kweker die het slachtoffer is geweest van diefstal, geweld of afpersing. Criminelen proberen te profiteren van het feit dat de kwekers zelf ook strafbare feiten plegen.” Potter schat in dat er honderdduizenden Britten zijn die zelf wiet kweken.

Omdat het kweken van cannabis illegaal is in het Verenigd Koninkrijk, gaan criminelen ervan uit dat kwekers minder snel aangifte doen bij de politie. “En ze hebben daar ook gelijk in: sommige kwekers die ik heb gesproken zijn inderdaad niet naar de politie gaan,” zegt Potter. “Andere deden dat wel, maar werden vervolgens zelf als crimineel behandeld – zelfs als het misdrijf waar ze het slachtoffer van waren veel ernstiger was dan wat ze zelf hadden gedaan.” Sommige slachtoffers hebben volgens hem daarom “het heft in eigen handen” genomen, door bijvoorbeeld te reageren met geweld of de hulp in te schakelen van andere mensen.

“We zijn een keer beschoten met een luchtbuks en toen heeft een van onze jongens een oog verloren. En iemand probeerde me eens onder te spuiten met zuur, maar toen kon ik mezelf beschermen met een gordijn.”

Eén vrouw die wiet kweekte op haar eigen landgoed, kreeg bezoek van criminelen die eisten dat ze belasting over haar winst zou betalen. Uiteindelijk joeg ze ze weg met een honkbalknuppel. Potter sprak ook een jong stel dat een baby verwachtte en overvallen werd door een bende die al hun planten meenam. Toen ze naar de politie gingen, werden ze juist zelf gearresteerd.

Het runnen van een wietplantage is dus best gevaarlijk. Ook worden er vaak moderne slaven voor ingezet: mensen die uit landen als Albanië naar het VK gesmokkeld zijn en er vervolgens moeten werken onder erbarmelijke omstandigheden. En ze blijven lang niet altijd buiten schot als er een inval plaatsvindt. Margaritis Xhindi, een vader van drie kinderen, kwam bijvoorbeeld om het leven bij een schietpartij in Brierley Hill, hetzelfde dorp waar Douglas vier maanden eerder was vermoord.

“Ik heb nooit ‘nee’ gezegd tegen een klus en was ook gewoon heel goed in inbreken. We hadden meestal bivakmutsen op, waren met z’n drieën of vieren en deden ons werk altijd ’s nachts.”

Er worden dus veel mensen vermoord om het simpele feit dat ze planten laten groeien, maar de meeste misdrijven vinden plaats zonder dat er naar extreem geweld wordt gegrepen. Het is een misdaad die zo vaak voorkomt dat het een beroep op zich is. Vaak is er niemand thuis wanneer de dieven langskomen of laten de dieven de mensen die er wel zijn gewoon met rust. De meeste criminelen willen eigenlijk zo snel en stil mogelijk te werk gaan.

Lee besteedde tussen zijn veertiende en negentiende ongeveer al zijn tijd aan het beroven van wietplantages. Dat deed hij in Oost-Londen, Essex, Kent en de West Midlands. Sinds drie jaar is hij weer op het rechte pad, maar hij is slechts een van de vele mensen die zich gespecialiseerd hebben in het jatten van andermans illegale wiet. Zo was er ook een bende die door heel Groot-Brittannië ten minste negentien wietplantages heeft overvallen. Uiteindelijk werden de bendeleden in de kraag gevat werd en belandden ze in de gevangenis.

Lee, die graag anoniem wil blijven omdat hij bang is dat hij gearresteerd wordt, zegt dat hij bij ongeveer 150 panden heeft ingebroken om wietplanten te stelen. De eerste keer nam hij ook een mishandelde hond mee die hij daar aantrof. Daarna werd hij al snel gearresteerd, maar nadat hij vrij was gekomen ging hij voor een Londense bende werken, waar hij getipt werd over panden waar illegaal wiet werd gekweekt. Zelf had Lee ook een trucje om dat soort plekken te vinden: hij gebruikte een hittezoekende gadget die ook door loodgieters wordt gebruikt, waardoor hij makkelijk de felle lichtbronnen kon opsporen die gebruikt worden om wiet te kweken.

“Ik heb nooit ‘nee’ gezegd tegen een klus en was ook gewoon heel goed in inbreken,” zegt Lee. Toch was slechts een derde van zijn inbraken een succes, omdat de bendes voor wie Lee werkte niet geïnteresseerd waren in planten die niet helemaal volgroeid waren. “We hadden meestal bivakmutsen op, waren met z’n drieën of vieren en deden ons werk altijd ’s nachts.”

Net als alle andere wietdieven moest Lee oppassen voor boobytraps in de wietplantages. “Af en toe stonden de deurklinken onder stroom, en er lag geregeld kippengaas op de vloer bij de deur, gebroken glas onder vensterbanken of een kom met zuur erin bovenop de deuren.”

Bij de meeste plekken was er wel iemand aanwezig om op de planten te letten, maar die waren nooit op zoek naar problemen, aldus Lee. “Ik ben nooit gewapend op een klus gegaan – ik hou er niet van als het uit de hand loopt. De mensen die op de woningen pasten waren meestal erg verrast en deden niets. Ik had ook een strenge regel voor mezelf: ik stal alleen de planten en het geld, nooit zoiets als de Xbox van de kinderen.” Toch lag het geweld wel altijd op de loer. “We zijn een keer beschoten met een luchtbuks en toen heeft een van onze jongens een oog verloren. En in Derby probeerde iemand me onder te spuiten met zuur uit een grote colafles, maar toen kon ik mezelf beschermen met een gordijn.”

Potter, die op dit moment bezig is met een wereldwijd onderzoek naar illegale wietteelt, laat vallen dat het nu vooral zo uit de hand loopt omdat wiet kweken inherent illegaal is in het Verenigd Koninkrijk.

“Het is ergens wel ironisch,” zegt hij. “Wiet kweken, zelfs op een kleine schaal, is een misdaad die kan leiden tot veel ernstigere misdaden. Er wordt geweld gebruikt tegen de kwekers, en daar wordt dan ook weer met geweld op gereageerd.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.