Designactivist Isaac Monté maakt lampen en vazen van vlees dat over de datum is

Bij binnenkomst in Studio Monté ligt er een varkenshart op tafel die een stagiaire laag voor laag insmeert met rubber. In de hoek staan een aantal bakken met daarin kleurloos vlees en in het midden van zijn studio hangen drie eigenaardige lampen. De Belg Isaac Monté noemt zichzelf een ‘designactivist’ en hij ontwerpt objecten en installaties als een reactie op maatschappelijke problemen. Zo bouwde hij eerder vogelhuisjes van sigarettenpeuken, maakte hij maskers van doodgereden dieren en stelde hij onlangs een collectie van 21 designvarkensharten tentoon. Zijn nieuwste passie draagt de naam The Meat Project en bestaat uit een serie van lampen en vazen gemaakt van afgedankt vlees, waarmee hij aandacht vraagt voor voedselverspilling.

Dagelijks gooien supermarkten duizenden kilo’s voedsel dat over datum is in de vuilcontainer. “Een krop sla of een broccoli is al erg, maar met vlees is het nog schandaliger,” vertelt Monté aan The Creators Project. “Daar is een dier voor gevoed en geslacht. En dan wordt het niet eens opgegeten! We zijn verplicht om al het vlees dat we produceren ook daadwerkelijk te gebruiken.”

“Het is niet alleen de verspilling van het vlees zelf, maar ook van de grondstoffen die ervoor nodig waren. Zo wordt er voor één kilo vlees wel zesduizend liter water gebruikt, heb je voor één dier in totaal wel vijftig tot zeventig vierkante meter grond nodig en dan moeten ze ook nog gevoerd en getransporteerd worden. Er komt veel meer kijken dan men denkt. Ik wil probeer een tweede leven te geven aan iets dat niet meer bruikbaar is.”

Monté krijgt het vlees van een supermarkt uit de buurt, die het niet meer mag verkopen. Omdat vlees een dierlijk product is – en dus bederft – moet hij het eerst bewerken. Monté maakt daarbij gebruik van een decellularisatieproces, een techniek die ook wordt toegepast in de medische wetenschap. Door dit proces wordt het weefsel weggespoeld, totdat alleen de extracellulaire matrix overblijft. Dit is de stevige structuur die de cellen van dieren bij elkaar houdt. Na experimenten met kipfilets, koteletten en biefstuk kwam hij uiteindelijk uit bij ontbijtspek, waar de techniek het best op bleek te werken.

Voor het schoonspoelen van het vlees gebruikt Monté een speciale oplossing. “Het middel dat ik gebruik is een detergent, deze stof zit ook in shampoo. In shampoo zit er maar 0,1 procent, ik gebruik het in een sterkere oplossing. Het wordt gemengd met water en is niet schadelijk voor het milieu.” In de hoek van zijn studio staan grote bakken met daarin de oplossing en de lapjes ontbijtspek, die per bak een verschillende tint hebben. Aan het begin zijn ze nog redelijk vleesachtig en rood, terwijl de oplossing zelf kleurloos is. Een paar dagen later zijn de kleuren omgedraaid: de vloeistof heeft de rode kleur van het vlees en het vlees zelf is een bijna transparant geworden.

Een lapje ontbijtspek na de decellularisatie.

De transparante lapjes worden dan een voor een aangebracht op een mal, een beetje zoals bij papier-maché, maar dan met vlees. Daarna moet het materiaal twee weken drogen. Vervolgens zorgt nog een laagje spek ervoor dat de twee delen van de lamp aan elkaar vast komen te zitten. Het vlees, waar alleen nog het collageen van over is, plakt van zichzelf, dus er is geen lijm nodig. Voor de bescherming van het materiaal wordt er uiteindelijk nog een laag Paverpol aangebracht, een natuurlijke textielverharder.

Naast lampen maakt Monté ook cilindervormige vazen. Deze werden eind vorig jaar al even tentoongesteld tijdens de drie uur durende expositie Generation 15 van MOAM in Amsterdam. “Het was aardig warm die dag en er stond ook nog een spotlight op de vazen gericht, waardoor ze tijdens de expositie begonnen te smelten. Gelukkig duurde het maar drie uur.”

Inmiddels heeft hij dat smeltprobleem opgelost en ook zijn vleesproductenlijn is met de lampen verder uitgebreid. “De lampen laten veel duidelijker de structuur van het vlees zien, omdat er licht doorheen schijnt. De vorm van de lamp zelf is geïnspireerd op E. coli, bacteriën die in onze darmen zitten en die we nodig hebben om ons eten te verteren. Als je die bekijkt onder de microscoop dan krijg je een soort van staafvormige bacteriën."