Door een gekruisigde koe in een kerk staat heel Kuttekoven op zijn kop

Kerken zijn, samen met frituren en hilarisch lelijke huizen, de elementen van een typisch Vlaams landschap. En als je de koeienmest niet al van mijlenver ruikt, vind je wel om elke hoek van een Vlaams dorp een grazende koe. Maar hang een gekruisigde koe in die kerk en het landschap wordt plots heel wat grimmiger. Dat is wat de Tom Herck deed met Holy Cow in een simpel kerkje in het oervlaamse Kuttekoven. Hij nagelde een echte koe aan een kruis, doopte die in silicone en witte verf en hing de vorm op boven een gigantisch bad vol melk. Het is imposant, maar het werk zorgde – zoals te verwachten viel – voor een flinke portie controverse.

Met Holy Cow wil Tom Herck het debat openen over onze immense verspillingsdrang. De gemiddelde Vlaming kiepert één derde van zijn voedsel weg. De koe en het melkbad in Holy Cow symboliseren de Vlaamse voedselconsumptie. Bovendien staan er overal prachtige kerken leeg, omdat de gemiddelde Vlaming liever op zondag bruncht, dan in een walm van wierook te luisteren naar een dodelijk saaie mis in de kerk. Gebouwverspilling, dus. Tom Herck maakte de optelsom en besloot de kerk in Kuttekoven een nieuwe functie geven – deze keer dus als expositieruimte van een gigantische opgezette koe.

Maar een gekruisigde koe nabootsen, is niet voor doetjes. Omdat Tom de koe zo realistisch mogelijk wilde maken, moest hij een echte koe kruisigen en die gebruiken als vorm om zijn siliconen over te gieten. Hiervoor gebruikte hij een dode koe van vijfhonderd kilo die hij zelf aan een kruis spijkerde met de hulp van zijn vader en twee taxidermisten. “Maar dat was een heel gedoe. Je kan de poten van een koe niet plat duwen, omdat het borstbeen in de weg zit. We hebben dus een speciaal kruis gemaakt dat dat wel toelaat. Na enkele dagen begon de koe trouwens ook flink te stinken en op te blazen, dus we moesten snel zijn,” vertelt de kunstenaar.

Ook het gigantische bad met melk, was geen gemakkelijke opgave. “Normaal gezien wilden we de volledige ruimte vullen met pure melk, maar dat zou snel beginnen te schuimen. Voor je het weet, is de kerk dan gevuld met stinkende kazige troep. Daarom hebben we honderden liters melk aangevuld met water en melkpoeder.”

“Met dit werk wil ik mensen verbazen. Ze moeten als het ware “Holy Cow” zeggen, als ze de ruimte binnen wandelen,” vertelt Tom. En dat is wat gebeurt. Tijdens de opening, konden de bezoekers genieten van hapjes gemaakt van kaas en rundvlees. Dat klinkt gezellig, maar met een opgehangen koe in je ooghoek, krijgt alles toch een vreemde nasmaak. “Mensen waren in shock, maar zodra ik met ze in gesprek ging, waren ze fan van het werk,” vertelt Tom. Ook de vrienden van Tom zijn verkocht. “Iemand heeft zelfs het logo van het kunstwerk op zijn bil laten tatoeëren.”

Maar Tom krijgt natuurlijk ook een hele rits woeste reacties. Een zekere Urbain noemt Tom een klootzak en verschillende mensen vinden een koe ophangen reinste heiligschennis.

Maar Tom laat zich niet uit het veld slaan. “Ik vind de reacties van de boze meute wel grappig,” lacht hij. “Iemand zei dat het beter was geweest als ze mij hadden gekruisigd in plaats van de koe. Dat is zo absurd. Ik ben een barbaar omdat ik een dode koe kruisig – die toch op hun bord belandt – maar een rottende mens op een kruis afbeelden mag wel.”

Het is niet de eerste keer dat de jonge kunstenaar de Vlamingen een flinke schop onder hun kont gaf. Enkele jaren geleden werden de inwoners van Sint-Truiden wakker met een enorm kunstwerk in de vorm van een kaartenhuis. Op een van die kaarten stond het hoofd van Hitler. Het lijkt een potje relschopperij, maar Tom Herck vindt dat kunstenaars actuele problemen moeten aankaarten. “Kunst hoeft de wereld niet te redden,” vertelt hij, “maar het kan wel een dialoog openen en voor verwondering zorgen. En dat is wat nu gebeurt. Missie geslaagd, dus.”