Max Coopers ‘Emergence’ gaat nog veel dieper dan gedacht

Foto's: Peter van den IJssel

Vrijdagavond vond Max Coopers show 'Emergence' plaats in de Tolhuistuin - nu omgedoopt tot Paradiso Noord. De Engelsman werkte maandenlang samen met een grote verscheidenheid aan visuele artiesten, muzikanten, techneuten en zelfs wetenschappers om tot een ultieme combinatie in muziek en beeld te komen. Ik mocht het visuele spektakel aanschouwen en sprak Max Cooper na de show.

Zoals de wereld ooit is ontstaan, althans volgens sommigen, begon het geheel met mathematische structuren die op geraffineerde wijze samen met een flinke dosis noise ter gehore werden gebracht. De show is een inleiding voor het ontstaan van de aarde die, als je Cooper mag geloven, gepaard ging met diepe bassen, vreemde geluiden en stukken klassieke muziek. Niet iets wat ik direct had verwacht als ik de rest van de bezoekers bekeek - een massa aan technoliefhebbers, een handjevol verdwaalde ravers en een enkele intens genietende luisteraar die in kleermakerszit zijn intrek op het podium had genomen.

Terwijl de Melkweg langzaam zijn vorm begon aan te nemen op het grote scherm bracht Cooper, achter een kleine tafel die vol stond met verscheidene apparaten, een steeds herkenbaarder geluid voort. Zonder dat dit daadwerkelijk dansbaar moest zijn. De aangename pauzes tussen de nummers door kondigden steeds een nieuw thema aan – ook wat betreft de visuals.

Het ontstaan van de mens en zijn omgeving bracht een harder geluid met zich mee. Met als een van de hoogtepunten de creatie van machines, de aldoor groeiende stedenbouw en het slopende kapitalisme. Met het ontstaan van een herkenbare omgeving op het scherm kwam er ook een meer dansbaar geheel tot stand. Na een visuele trip van een kleine anderhalf uur sprak ik een opgewekte Max en stelde hem wat vragen.

Hey Max, hoe is de 'Emergence'-show tot dusver gegaan?

Het gaat eigenlijk heel erg goed - of het nu een show is waarbij mensen staan of een concertvorm waarbij mensen zitten, iedereen weet het te waarderen. Het was nog vrij tricky omdat het concept tussen een concert- en een clubset in zweeft; de eerste twintig minuten zijn ambient, klassiek en noise door elkaar. Voor publiek dat doorgaans naar techno luistert, vraag ik best wat van ze.

Was het je insteek om meer te vragen van je publiek en hun muzikale grens te verleggen?

Het zal zeker uitdagend en nieuw zijn voor sommige mensen. Ik hou er van om het publiek en mezelf te pushen - daarom is de show vroeg op de avond; het zou nooit werken om het tussen twee DJ's in te doen. Het moest een ervaring worden waarbij alles waar ik van hou naar voren komt; glitch, house, klassiek, ambient en techno - allemaal aangevuld door het visuele verhaal. Zonder dat ik me daarbij druk zou gaan maken en rekening moet gaan houden met alle externe factoren.

Je visuals gaan over het ontstaan van het heelal, de aarde, de mens… tot aan de moderne samenleving met kapitalisme en verstedelijking. In tegenstelling tot de muziek die je rustig kon ontwikkelen, moesten de beelden in een bepaald tijdsbestek worden afgemaakt.

Klopt, maar het was niet de eerste keer dat ik een videoproject doe. Sinds ik muziek uitbreng ben ik ook gaan samenwerken met kunstenaars om mijn geluid te koppelen aan beeld - eigenlijk een verlenging van wat ik al jaren doe. Nadat ik de thema's had bedacht, ben ik gaan samenwerken met mijn favoriete visual artists. Soms werden er eerst video's gemaakt waarna ik de muziek componeerde, in andere gevallen was er al muziek en gebruikte ik bestaande muziekvideo's of stock footage. Op verscheidene manieren is er gezocht naar een manier om muziek en beeld zo goed mogelijk te laten matchen. Het was een lang proces met veel discussies, e-mailverkeer, gesprekken en in een enkel geval een video die niet is gebruikt omdat deze niet in het concept paste. Het belangrijkste was dat het goed voelde - zonder dat ik mijn kritische blik zou verliezen en verdwaald zou raken in iemand anders' visie.

Als beeld en muziek zo aan elkaar gekoppeld zijn, geeft dat jou dan nog wel genoeg vrijheid in het spelen? Vergeleken met een clubset?

Het beperkt me wel in wat in wel en niet muzikaal kan doen. Daarnaast vergt het meer voorbereiding om alles goed op elkaar af te stemmen. Het verschilt natuurlijk enorm vergeleken bij een clubset - maar dat betekent niet dat er helemaal geen flexibiliteit meer is. Ik voeg nog steeds dingen toe aan 'Emergence' zodat ik andere tracks bij video's kan spelen en het geheel kan uitbreiden.

Je hebt jarenlang getwijfeld tussen muziek en studie - met een Ph.D. in computationele biologie (Nottingham University) op zak ben je uiteindelijk toch voor muziek gegaan. Zijn er raakvlakken tussen jouw onderzoeken en muziek?

In algemene zin hebben ze wel overeenkomst. Mijn onderzoeken waren puur theoretisch en computer-gecentreerd - ik werkte met een abstract systeem dat gebaseerd was op evolutie en genetica. Bij muziek is het exact hetzelfde, maar in plaats van een natuurlijk systeem is het een menselijk systeem dat muziek begrijpelijk maakt. Daarnaast zijn beide gebaseerd op bepaalde, al dan niet terugkerende, patronen.

Maar onderzoeken hebben veelal een overkoepelend onderwerp, terwijl je bij muziek blanco kan beginnen.

Voor mij is muziek ook direct verbonden aan emoties; het moet mensen laten bewegen, ze zich blij of verdrietig laten voelen. Daarom is het belangrijk om een van deze emoties als concept te hebben, omdat er anders geen communicatie is en de boodschap verloren kan gaan. Tegelijk is het ontzettend lastig om zonder een daadwerkelijke taal mensen iets te vertellen, puur met muziek - omdat ieders belevings- en gevoelswereld heel persoonlijk is. Daarom is het interessant, maar soms ook lastig om je gevoel te uiten in woorden bij muziek.

Heb je er ooit aan gedacht om alles van deze show op papier te zetten. In een soort manifestvorm?

Er komt een boek uit met alle beelden van 'Emergence', aangevuld met tekst en uitleg. Er zitten namelijk zoveel details in verwerkt, in al die beelden die in een korte tijd op je afkomen. Alle losse thema's hebben een bepaalde betekenis en zijn met elkaar verbonden. Daarom leek het me verstandig om voor sommige dingen een uitleg te geven. Ergens dit jaar zal het waarschijnlijk uitkomen.

Je kunt Max Cooper vinden op Facebook en Soundcloud.