Deze Belgische geurkunstenaar kweekt planten met de geur van sperma, vagina's en lijken

Peter De Cupere ruikt aan één van zijn geurplanten, foto door Frederik Buyckx

Een plant met de geur van sperma, een bloem die naar bloed ruikt en een lelie die naar buskruit stinkt… Welkom in de bizarre wereld van de Vlaamse geurkunstenaar Peter de Cupere. Op de Havana Biënnale in Cuba is momenteel zijn nieuwste serie geurkunstwerken The Smell of a Stranger te zien. Of beter gezegd: te ruiken.

Al op zijn zestiende liet De Cupere de eieren van een kip naar aardbei smaken door de kip telkens een beetje aardbeiensmaakstof te voeren. Sindsdien is De Cupere altijd bezig gebleven met smaak en geur. In 2010 maakte hij de Smoke Room in Brussel, een kamer bekleed met meer dan 750.000 sigaretten, en vorig jaar de Ontmaagding in Antwerpen, een smeltend Madonnabeeld met de “geur van passie” (lees: vagina).

Dit jaar staat De Cupere met negen ‘geurplanten’ op de Biënnale van Havana, waarin hij speelt met het lieflijke beeld dat men van de natuur heeft. “Iedereen weet dat planten en bloemen lekker ruiken,” vertelt hij over de telefoon. “Maar bij mijn planten worden ze geconfronteerd met de geur van mensen – je ruikt jezelf.” De verschillende planten van De Cupere ruiken naar sperma, vagina, zweet, bloed, lijken, buskruit, luchtverontreiniging en Amerikaanse dollars, stuk voor stuk geuren die volgens hem symbool staan voor de mens en de maatschappij waarin we leven.

De vaginaplant van Peter de Cupere

“Ik geef de planten hun geur door gebruik te maken van een micro-incapsulatie techniek," legt De Cupere uit. “Voor dit project heb ik de geuren in speciale natuurlijke capsules gevangen, die als voedingsstof voor de planten dient. Elke plant ‘eet’ van de desbetreffende geurcapsule en daardoor wordt de geur heel langzaam vrijgegeven.”

De Cupere werkte voor de de geuren van de installatie samen met International Flavors & Fragances, een bedrijf dat zich specialiseert in smaken en geuren. Onder leiding van Bernardo Fleming creëerde een drietal wetenschappers de geurstoffen. Voor het maken van sommige geuren, zoals die van de nieuwe Amerikaanse dollars en het buskruit, werd gebruik gemaakt van een zogenaamde 'headspace’-technologie. Hierbij worden met een speciaal apparaat de moleculen van een geur opgenomen, geanalyseerd en vervolgens zo precies mogelijk nagemaakt in een laboratorium. Andere geuren zijn gemaakt van geurextracten die in de natuur voorkomen. "De spermageur is gemaakt van het extract van een speciale boom. Het ruikt naar sperma, maar het is volledig plantaardig,” aldus De Cupere.

Een plant met de geur van sperma

De Cupere vertelt dat zijn werk in de eerste plaats een waarschuwing is. “De geuren die ik gebruikt heb staan symbool voor de staat van de moderne mens. Sperma en zweet zijn hele menselijke geuren, terwijl de dollargeur misschien niet menselijk is maar wel symbool staat voor de maatschappij waarin we leven." Met zijn geuren wil De Cupere niet alleen de relatie tussen mens en natuur bevragen, maar ook het probleem van milieuvervuiling aankaarten. “Havana heeft veel last van smog, maar er wordt niks aan gedaan. Dat is een mondiaal probleem. Net als het feit dat ontwikkelingen in schone energie zo ontzettend langzaam gaan.”

Naast de waarschuwing wil De Cupere met zijn geuren ook een positief signaal afgeven, door te laten zien wat er allemaal al mogelijk is met nieuwe technologieën. “Er zit iets geniaals in gentechnologie. Je kunt er nu al mooiere en sterkere rozen mee kweken en ook de geur is bewerkbaar.” De Cupere dringt erop aan dat er veel meer onderzoek naar de kansen van bio- en gentechnologie gedaan moet worden. Zo zegt hij dat hij voor een nieuw project bezig is met een mysterieuze serie van bloedplanten. “Beeld je een plant in die bloed kan maken. Stel je voor: een hele plantage van bloemen die bloed geven, dat zou toch geweldig zijn? We kunnen nu al creëren en bepalen. Met dit werk wil ik mensen de ogen openen. De toekomst is dichterbij dan we denken.”

The Smell of a Stranger zal nog tot en met 22 juni in Havana te zien zijn. Mocht je niet zo vaak in Cuba komen, dan kun je ook naar The Smell of War, een deels door De Cupere gecureerde expositie in Poperinge (BE) over de Eerste Wereldoorlog, uiteraard in geuren uitgedrukt. Kijk hieronder voor meer beelden van The Smell of a Stranger.