Jonge Syriërs vertellen over het vinden van vriendschappen in Nederland

Het merendeel van de Syriërs die in de afgelopen jaren naar Nederland is gevlucht, heeft inmiddels een verblijfsvergunning gekregen. Vaak hebben deze nieuwkomers ook al een eigen woning, en spreken ze de Nederlandse taal best goed. Dit is natuurlijk heel fijn, omdat ze nu echt kunnen beginnen met het opbouwen van hun leven hier. Maar een ander wezenlijk onderdeel van integratie is sociaal contact. Vrienden en kennissen kunnen je namelijk helpen om nieuwe gewoontes te leren kennen, en je wat meer thuis te laten voelen in een nieuw land.

Vriendschappen sluiten is niet gemakkelijk, vooral niet als je opeens in een land woont waar je nog helemaal niemand kent. Omdat ik wilde weten hoe dat is voor jonge Syriërs, besloot ik er een paar op te zoeken om te kletsen over het opbouwen van vriendschappen in Nederland.

Lees de verhalen van Mahmoud, Aziz, Wael en Saeed hieronder.

Alle foto's zijn gemaakt door de auteur.

Mahmoud is een 23-jarige student uit Damascus. Hij woont en werkt in Utrecht. Afgelopen maandag is hij begonnen met zijn studie International Business Administration, aan het ROC.

Ha Mahmoud! Kan je me iets vertellen over je beste vrienden in Nederland?
Mahmoud: Mijn beste vrienden zijn mijn neven, die ook in Nederland wonen. Ik ben met ze opgegroeid in Syrië, en samen zijn we deze kant op gekomen. Ik vertrouw ze. Maar ik heb ook Nederlandse vrienden. Dat zijn met name mijn collega's, zoals Niels. Met Niels had ik altijd een leuke klik als we samen werkten, dus op een gegeven moment besloot ik om hem bij mij thuis uit te nodigen. Zo is die vriendschap een beetje ontstaan. Ik noem Niels nu vaak gali, wat 'oom' betekent in het Arabisch.

Wat doen jij en je vrienden zoal samen?
We gaan samen uit eten, of naar de kroeg. Soms komen mijn vrienden bij mij thuis langs, en dan drinken we biertjes, of kijken we een beetje televisie.

Merk je, omdat Niels Nederlands is, dat er cultuurverschillen zijn?
Niet per se met Niels, maar wel met Nederlandse vrienden in het algemeen. Er bestaan hier natuurlijk andere gewoontes dan in Syrië, maar dat is lastig om uit te leggen. Het is in Syrië bijvoorbeeld niet oké om een sigaret te roken waar je ouders bij zijn. Dat gaat om respect. Het kwetst je ouders als je voor ze rookt. Maar hier roken veel jonge mensen gewoon voor het gezicht van hun ouders. In Syrië word je daar echt op aangekeken.

Kan je iets vertellen over vrienden vinden hier? Is dat lastig?
Ja. Ten eerste vanwege de taal. En ten tweede omdat sommige mensen denken dat vluchtelingen slechte mensen zijn. Hun beeld is dan beïnvloed, bijvoorbeeld door sociale media. En dat is soms moeilijk, met name als ik iemand wil leren kennen. Mensen stellen vaak veel vragen aan mij, omdat ze denken dat ik heel veel problemen heb in mijn leven. Dat is niet erg, maar dat merk je wel.

Drie maanden geleden gebeurde er iets geks. Ik was wat gaan drinken met een vriendin. Toen zij even wegliep om naar het toilet te gaan, kwam er een man op me af. Hij vroeg aan mij of de Syriërs naar Nederland zijn gekomen om het land kapot te maken. Deze vraag raakte me heel erg, maar ik probeerde me er niet zoveel van aan te trekken.

Aziz (19) is fotograaf, en begint aanstaande maandag met zijn opleiding fotografie aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hij is in 2015 samen met zijn gezin uit Damascus gevlucht.

Hoi Aziz, hoe moeilijk was het voor je om in Nederland contact met mensen te leggen?
Aziz: Toen ik in Nederland kwam, had ik alleen mijn camera. Ik had nog geen enkel contact met de mensen hier. Dus alles wat ik kon doen, was mijn camera pakken, de stad in gaan, en alles wat nieuw voor mij was fotograferen. Fotografie hielp me om in contact te komen met Nederlanders. Ik plaats vaak foto's op Instagram en Facebook, en daardoor kunnen mensen mij benaderen, en vragen ze of ik foto's voor ze wil maken. Fotografie speelt daarom een hele belangrijke rol in mijn integratie hier.

Kan je iets vertellen over je vrienden hier in Nederland?
Ik heb zowel Nederlandse als Syrische vrienden, maar nog geen echte 'beste' vriend. Nouja, ik heb wel een beste vriend, maar die zit in Duitsland. Maar ik heb hier veel mensen leren kennen door vrijwilligerswerk te doen, onder andere bij GroenLinks en bij De Voorkamer. Ik doe leuke dingen met de mensen die ik via dat werk heb ontmoet. We picknicken bijvoorbeeld, maar gaan ook samen naar feesten. Dat doen we dan na werk, of in het weekend.

Met mijn Syrische vrienden kook ik vaak, of we maken bijvoorbeeld een uitstapje naar Amsterdam. Ik vind het iets makkelijker om met mijn Syrische vrienden om te gaan. Met name omdat ik de taal pas net leer spreken. Ik kan nog niet zo goed meepraten in een groep met Nederlandse mensen. De Nederlandse cultuur moet ik ook nog leren kennen. Nederlanders doen andere dingen dan ik gewend ben. Ze gaan bijvoorbeeld vaak naar festivals. Syriërs gaan eerder naar iemands huis, waar we dan samen koken en drinken.

Ik vind het wel lastig dat de meeste mensen die ik ontmoet, een stuk ouder zijn dan ik - 25 of 26 jaar. Ik hoop dat ik dit jaar op mijn studie meer mensen van mijn eigen leeftijd zal leren kennen.

Wael (26) is vrijwilliger bij VluchtelingenWerk. Als tolk helpt hij daar mensen die (nog) geen Nederlands of Engels kunnen spreken. Hij is in 2014 uit Homs gevlucht, een stad die sinds mei dit jaar weer in handen is van Assad . Wael heeft daar drie jaar Engelse literatuur gestudeerd, maar kon zijn studie niet afmaken omdat hij moest vluchten. Daarom is hij op dit moment bezig met Nederlandse taaltoetsen, zodat hij volgend jaar weer kan beginnen met studeren.

Hi Wael! Kan je me iets vertellen over jouw vrienden hier in Nederland?
Wael: Ik ben heel hecht met Mohammed. We waren al vrienden toen ik nog in Homs woonde - we zaten daar samen in een vriendengroep.

Wat doen jij en Mohammed als jullie samen zijn?
We chillen? Is dat het juiste woord?

Dat is absoluut het juiste woord.
Haha. En we winkelen soms samen, wandelen door de stad, kijken films en spelen biljart.

Kan je me iets vertellen over je ervaringen rondom vriendschap hier in Nederland?
Een goede vriend van me heb ik in het asielzoekerscentrum leren kennen. Zijn naam is Zyad, en hij weet echt heel veel over geschiedenis en politiek. Dat zijn onderwerpen die ik ontzettend interessant vind, dus ik heb altijd hele goede gesprekken met hem. De Nederlanders waarmee ik spreek, dat zijn met name mijn collega's van VluchtelingenWerk. Maar dat blijven wel echt collega's, niet per se vrienden. Ik heb heel veel respect voor ze, en ik heb het gevoel dat ik ze alles kan vragen, maar het blijft moeilijk om contact met ze te maken. Ze hebben natuurlijk hun eigen families, eigen achtergrond en eigen interesses.

Hoe merk je dan dat je een andere achtergrond hebt?
Allereerst maakt de taalbarrière het lastig. Ik doe heel erg m'n best om deel te kunnen nemen aan gesprekken, maar dat blijft gewoon moeilijk. Bovendien komen we natuurlijk uit verschillende culturen. Niet alle Nederlanders zijn even open. Het is niet zo makkelijk om als buitenlander tegen Nederlanders te zeggen: jij bent een vriend van mij. Je kent elkaar wel, maar dat is niet hetzelfde als een vriendschap. We zijn eerder kennissen.

Toch vind ik het wel belangrijk om met Nederlanders om te blijven gaan, want dat is goed voor mijn inburgering. De Nederlandse overheid wil namelijk dat buitenlanders inburgeren. Maar als niemand ons de gewoontes uitlegt, hoe kunnen we ze dan leren kennen? Misschien moet ik gewoon naar de kroeg, of naar de sportschool. Waar kan ik mensen ontmoeten?

Ga je weleens naar de kroeg?
Af en toe ga ik naar het taalcafé. Daar kunnen mensen die de Nederlandse taal willen leren naartoe gaan. Maar goed, daar zitten natuurlijk ook met name buitenlanders. Terwijl ik juist de Nederlandse cultuur wil leren kennen.

Ik vind het moeilijk. Ik ken de gewoontes hier niet, rondom vriendschap. In Syrië nodig je sneller iemand bij je thuis uit, en dan kook je voor elkaar. Dat vind ik echt de lastigste stap hier, in Nederland. Om iemand bij je thuis uit te nodigen. Ik weet niet of dat klopt of niet, maar ik heb het gevoel dat Nederlanders elkaar niet zo snel bij elkaar thuis uitnodigen, om iets te eten of te drinken. Misschien is dat zo omdat Nederlanders daar geen tijd voor hebben, maar dat vind ik eigenlijk geen goede reden. Iedereen is minstens twee dagen per week vrij. Dus dan moet je gewoon af en toe koffie met elkaar kunnen drinken. In Syrië doe je dat sneller, spontaner. Maar hier is dat anders. Je moet hier echt minstens drie weken van tevoren iets afspreken. Hoe kan dat?

Saeed is een 27-jarige tandarts, gevlucht uit Syrië. In de zomer van 2015 is hij in Nederland aangekomen. Hij woont op dit moment in Nijmegen, en is vorige week begonnen met zijn stage bij een tandartsenpraktijk in Utrecht.

Hoi Saeed, wie is je beste vriend in Nederland?
Saeed: Dat is Anne. Ik heb haar ontmoet toen ik nog in het AZC in Nijmegen zat. Er werden daar allerlei activiteiten voor ons georganiseerd, waaronder de wereldkeuken. Koken is echt een hobby van mij, dus dat vond ik ontzettend leuk. Anne was een van de begeleiders die ons naar de wereldkeuken bracht. Daar raakte ik met Anne aan de praat, en we hadden eigenlijk meteen een goede klik. Kijk, Syriërs maken graag contact. Dus na de wereldkeuken nodigde ik Anne en haar vriend Teun uit om bij mij in het AZC te komen eten. In het AZC woonde ik toen nog samen met drie anderen op een kamer. Ik heb toen Syrisch eten gekookt voor Anne en haar vriend. Dat etentje was het begin van een vriendschap, die daarna alleen maar sterker is geworden.

Wat doen jullie zoal samen?
We gaan bijvoorbeeld naar het park. En Anne's vriend is documentairemaker, dus we kijken ook documentaires samen.

Hoe merk je dat er cultuurverschillen zijn, als jullie met elkaar zijn?
Ik denk dat het voor een vriendschap belangrijk is dat je elkaars achtergrond enigszins begrijpt en respecteert, en elkaars gewoontes leert kennen. Als je dat probeert, dan maakt het niet uit dat de cultuur waar je vandaan komt heel anders is. Respect en wederzijds begrip, dat is volgens mij de basis van een vriendschap. Een vriendschap kan daarna alleen maar sterker worden. Maar dat heeft wel tijd nodig, hoor.

Ik voel me comfortabel bij Anne en haar vriend, ze zijn heel aardig. We begrijpen elkaar bovendien heel goed. Dat is het allerbelangrijkste, en dat voel je meteen aan bij mensen. Je voelt je fijn bij iemand, of niet. Daar heeft cultuur verder niet zoveel mee te maken.

Ben je actief op zoek gegaan naar nieuwe vrienden hier?
Ik denk dat je nieuwe mensen spontaan leert kennen, en niet echt actief op zoek kan gaan naar nieuwe vrienden. Piet, een andere vriend van mij, heb ik leren kennen in de bibliotheek van de Radboud Universiteit, waar ik taallessen volg. Ik zat daar te studeren, en hij zat naast mij. Ik zag dat hij een boek over Syrië aan het lezen was, dus ik was heel benieuwd waar hij onderzoek naar deed. Daarom vroeg ik ernaar. Ik zei: "Hey, ík kom uit Syrië!" We zijn toen koffie gaan drinken, en dat doen we nu elke keer als we elkaar daar tegenkomen.

Ik denk overigens wel dat je ervoor open moet staan, als je nieuwe mensen wil ontmoeten. Je moet er ruimte voor hebben in je hoofd. Ik ben op dit moment bezig met mijn toekomst in Nederland. Dat heeft voor mij nu echt de prioriteit.