Tanja Ritterbex maakt een jaar lang elke dag een kunstwerk van haar avondeten

De Limburgse kunstenaar Tanja Ritterbex heeft het niet zo op voedselfoto’s op Instagram. Al die foodbloggers die foto’s van een perfect opgemaakt bordje avocadosoep op een bountystrand posten, vindt ze maar een grote eenheidsworst. Zelf doet ze dat anders. Ze post niet zozeer kiekjes van haar kliekjes, maar schildert en tekent ze na. Elke dag. Al ruim 200 dagen lang.

Uiteindelijk wil ze een jaar lang elke dag een kunstwerk van haar avondmaaltijd maken, en de foto daarvan op Instagram plaatsen. En waar voedsel op Instagram meestal perfect lijkt te zijn klaargemaakt, zijn haar eigen kunstmaaltijden vaak nauwelijks herkenbaar. Ze is dan ook niet zo’n foodie, vertelt ze zelf; eerder een fastfoodie.

Tanja Ritterbex, die in 2016 nog de Koninklijke prijs voor de Vrije Schilderkunst won, woont tegenwoordig in Berlijn. Ik had haar graag uitgenodigd om samen een avondmaaltijd te nuttigen – én te beschilderen – maar dat was dus een beetje lastig. Gelukkig kon ze me wel telefonisch te woord staan. Ik sprak haar over foodbloggers, abstracte kunst en hoe dit project haar eigen eetgewoonten beïnvloedt.

Creators: Waarom besloot je een jaar lang elke dag een kunstwerk van je eten te maken?
Tanja Ritterbex: Voor mijn vorige project maakte ik al een jaar lang elke dag een zelfportret, dat ik als profielfoto op Facebook postte, en dat smaakte naar meer. Ik miste het heel erg om elke dag iets te creëren. Doordat je zo’n werkje snel moet maken hoeft het niet af of perfect te zijn, waardoor je ook meer durft te experimenteren. Daar leerde ik zelf heel veel van.

Ik was op zoek naar een project waarmee ik mijn kunst verder kon abstraheren, en voedsel leek me een goede onderwerpkeuze. Normaal gesproken zitten er veel personen in mijn werk, maar eten heeft geen neus of ogen. En er zit ook variatie in. Eerst was ik nog even van plan om iedere dag mijn eigen vagina te tekenen.

Je vagina?
Mijn werk is erg autobiografisch, dus toen ik op zoek ging naar een thema voor een nieuwe serie werken was mijn eigen vagina het eerste dat me te binnen schoot. Ik wilde reflecteren op stereotypen rond vrouwelijke seksualiteit en voyeurisme op sociale media. Ik heb het vier dagen gedaan, maar had het toen wel weer gezien: je vagina is elke dag hetzelfde, en op schilder- en tekengebied kun je er weinig kanten mee op. Toen ben ik toch maar overgestapt op voedsel.

Hoe ziet een diner met jou eruit?
Het is niet zo dat ik altijd mijn schilderspullen meeneem naar de eettafel. Wel maak ik van elke maaltijd een foto. Meestal schilder ik het dan de dag erna. En als ik op reis ga, werk ik ook weleens vooruit.

De laatste tijd fotografeer ik vaak ook degene met wie ik eet. Eigenlijk was het dus helemaal niet de bedoeling om mensen te fotograferen, omdat ik mezelf juist wilde dwingen om meer abstract te werken, maar na een tijd raak je ook wel uitgekeken op alleen een bord. Het is rond, en er ligt een mes en een vork naast.

Is er ook voedsel waar je nauwelijks raad mee weet?
Ik kan overal wat mee: spaghetti, aardappelen of wortelen, het maakt me niet uit. Ik vind de peer van al het eten de mooiste vorm hebben. Dik en bol vanonder, en steeds kleiner naar boven toe. Dat heeft iets weg van een vaas, en iets liefs. Soms eet ik een peer alleen maar om hem te kunnen schilderen. Ik pas mijn eetpatroon wel vaker aan de kunstwerken aan. Ik leg bijvoorbeeld ook mijn broccoli, aardappelen en schnitzel in mooie patronen op het bord, dat geeft meer inspiratie.

Wat vind je van foodbloggers?
Saai. Op een gegeven moment zijn we elkaar allemaal gaan kopiëren; allemaal lekker een bordje op het strand met mooi uitzicht erbij en een glas witte wijn. Al die bloggers doen net alsof ze alle tijd van de wereld hebben en heerlijk zitten te genieten van het leven, terwijl het eten al lang koud is als ze hun foto eenmaal gemaakt hebben.

Eigenlijk staat het thema voedsel verder best ver van me af. Ik kan zelf helemaal niet goed koken. En ik ben er ook helemaal niet mee bezig, ik zou elke dag pizza of friet kunnen eten.

Heb je de gerechten ook daarom geabstraheerd?
Misschien wel. Ik weet nog dat ik in Frankrijk een artist in residence deed en dat de kunstenaars daar een groot deel van de dag bezig waren om samen eten te maken. Zelf vond ik dat onzin, ik wilde gewoon in mijn atelier werken. Wie gaat er nou zelf mayonaise maken?

Zijn social media vaker het onderwerp van je werk?
Ja. Naast het project met die zelfportretten heb ik een keer in het Bonnefantenmuseum een kruidenrekje van een huisvrouw tentoongesteld, met een dildo voor elke dag van de week. Dat was een reflectie op datingapps als Tinder en Happn. Ik vind daar niet echt iets van, maar wil het wel uitvergroten en op die manier bevragen.

Hoe ver ben je nu in je serie?
Vanavond eet ik nummer 234. Ik heb eigenlijk nog helemaal niet aan de einddatum gedacht. Dan moet ik eigenlijk wel een groot feestmaal maken, met een hele grote bruidstaart. Of eigenlijk meerdere taarten, want een taart is een hele saaie vorm om te tekenen.

Hoe de rest van Tanja's project verloopt, kun je volgen op haar Instagram.