De online wederopstanding van poëzie

Nooit eerder maakte poëzie zo'n ongekende opmars. Hoewel het niet exact te traceren valt wanneer het is begonnen, lijkt de dichter Warsan Shire, die op Beyoncé's Lemonade verschillende proza voordroeg en zo pardoes de dichtkunst in de mainstream popcultuur lanceerde, er veel mee te maken te hebben. Maar ook de opkomst van social media heeft een sterke bijdrage geleverd. Zo is het vandaag de dag bijna onmogelijk om door een insta-tijdlijn te scrollen zonder daar het werk van gevestigde insta-dichter Rupi Kaur tegen te komen, die met haar korte, krachtige en emotionele gedichten twee miljoen volgers achter zich schaarde.

Deze ontwikkeling is niet verrassend. Waar van oudsher poëzie vooral met weelderige, literaire figuren als John Keats geassocieerd werd, die over zonnestralen in badende weidevelden en de eeuwigdurende lijdensweg van de liefde dichtte, wordt tegenwoordig geen onderwerp onbeschreven gelaten – en dat slaat aan. Van seks en zelfliefde tot gender en sociale ongelijkheid, de hedendaagse dichtkunst schuwt taboes en politieke onderwerpen niet.

Internetpoëten zijn hiermee als het ware de troubadours van de moderne tijd geworden, de vertalers van de hedendaagse onderbuikgevoelens. En met die toegankelijkheid is poëzie dus niet langer iets van de intellectuelen en de elitaire kunstliefhebbers: de dichtkunst is door social-mediaplatforms democratischer geworden – iedereen kan zich er vandaag de dag aan laven. Een ander voordeel eraan is dat door deze 'digitale revolutie' het werk van dit soort dichters nooit eerder zo makkelijk publiek bereikten.

Insta-dichters hebben dan ook soms duizenden volgers. De tekstjes worden massaal gerepost en gebruikt als captions onder Instagramfoto's. Met de kennis dat gebruikers van social media niet vies zijn van een inspiratievolle quote met wat kunstzinnige typografie op zijn tijd, is de 'shareability' van insta-poëzie dan ook niet verrassend. De minimalistische, korte gedichtjes kunnen namelijk veel zeggen, zonder daar veel ruimte voor nodig te hebben.

De internetpoëzie van nu draagt dus thema's aan die variëren van lichtvoetige verliefdheid tot systematische ongelijkheid. En dat zie je ook terug bij de nieuwe generatie Nederlandstalige insta-dichters. Zo haalt de schrijver en kunstenaar Zinzy Nev meer dan eens haar afkomst aan, en beschrijft op een treffende manier situaties die te maken hebben met haar donkere huidskleur, kroeshaar en seksualiteit. Nathan, die onder de naam @entervermillion zijn poëzie uitbrengt, schrijft over geestelijke gezondheidsissues en haalt vaak zijn inspiratie uit een onbeantwoorde liefde. In tegenstelling tot andere poëten, creëert hij zijn kunst uit pagina's van oude boeken. Met een zwarte viltstift streept hij de woorden door, en uity de opengelaten tekst ontstaat zijn verhaal.

Maar lang niet alle onderwerpen zijn zo zwaarmoedig, zo schrijft Shinta Lempers van @torieofmylife onder andere over zelfacceptatie en de gelukzalige momenten van de kalverliefde. Instagramdichter Christian van Zweden schrijft met een scherpe pen en vleugje humor onder zijn alias @gedichtenvanduif, en maakt daarbij gebruik van de minimalistische esthetiek van de jaren zeventig-typemachine. Elianne van Elderen van @vervlogen maakt daarentegen weer kleine kunstwerkjes, en drukt in haar gedichten een ongekend gevoel van melancholie uit.

Inmiddels trekt Rupi Kaur volle zalen met haar voordrachten. Helaas zijn we in de Lage Landen nog niet helemaal tot dat punt gekomen. Maar mocht de tijd aanbreken, dan zitten wij op de eerste rij.

Dit artikel verscheen eerder op i-D Nederland.