Deze hypnotiserende film regisseert zichzelf

"Als je technologie leert begrijpen, kun je de dialoog ermee aangaan," zegt kunstenaar Mischa Daams als we hem spreken over Origin: Sustained, zijn "automatische film" die op FIBER Festival te zien is. Daams filmt een scherm waarop te zien is wat hij op dat moment filmt, wat een droste-effect creëert. Het is een hypnotiserend gezicht, een beetje zoals die screensaver van die eindeloze tunnel, van toen we nog screensavers gebruikten.

Daams wil een brug slaan tussen technologie en mensen, omdat die elkaar wederzijds beïnvloeden maar nog niet goed met elkaar in balans zijn. "Er zijn allemaal systemen om ons heen die invloed op ons uitoefenen," legt hij uit, "zoals de filterbubbel." Volgens Daams heeft elk systeem, dus ook een beeldscherm, een eigen karakter dat interessant is om te onderzoeken.

Wanneer de camera het scherm filmt, wordt er een kopie gemaakt van het voorgaande beeld. Je zou verwachten dat je daardoor op het scherm de hele tijd hetzelfde beeld te zien krijgt, maar dat is niet zo. Doordat er in die kopie altijd een foutje zit, verandert het beeld voortdurend. "Net zoals de celdeling bij biologie," zegt Daams. "Elke mutatie zorgt voor nieuwe vormen." Er worden vijftig foute kopieën per seconde gemaakt, waardoor de film uit schokkerige beelden bestaat van cirkels die transformeren in langwerpige vormen.

Daams probeert die veranderingen in vormen – de imperfecte kopieën – te manipuleren. Dat doet hij door via een algoritme de camera in en uit te laten zoomen op delen van het scherm. De lens richt zich dankzij dat algoritme op die plek op het scherm waar het meeste licht is. Op die manier heeft het programma de regie van de film in handen, vandaar dat hij het een "automatische film" noemt. "Ik laat het algoritme de weg bepalen," vertelt Daams. "Als toeschouwer kijk je naar het waarnemende karakter van dit algoritme."

Daams vraagt zich af in hoeverre we ons bewust zijn van de invloed die technologie op ons heeft. Technologie wordt steeds meer gebruikt om het leven naar onze hand te zetten. "Op Schiphol hangen bijvoorbeeld zelfsturende camera's die geprogrammeerd zijn om verdachte personen te volgen," vertelt Daams. "Je mag zelf oordelen of dit goed of slecht is, maar mijn film laat zien dat de computer de touwtjes in handen heeft."

Origin: Sustained is deel twee van het onderzoeksproject Origin, waarmee Daams ruim twee jaar geleden begon. Voor Origin: Cycle #1 maakte hij ook een video-installatie van een camera die een scherm filmt, al was dat nog geen zelfsturende film. Het werk dat nu op FIBER te zien is, is volledig door een algoritme bepaald.

'Origin: Sustained' is vanaf 11 mei te zien tijdens de expositie Prima Materia van FIBER Festival in Amsterdam. Op de website van FIBER lees je meer.