Instrumenten komen wel vaker in aanraking met huidcellen, maar meestal zit daar ook gewoon een lichaam van vlees en bloed aan vast. Meestal. Bij de muzikant die dit weekend op TodaysArt optreedt is dat namelijk precies niet het geval: hij bestaat alleen uit huidcellen die in een petrischaaltje liggen, en verbonden zijn aan een wirwar van kabels en knipperende lampjes die weer in een groot, trompetachtig object eindigen. Deze artiest, die luistert naar de naam CellF, speelt verder gewoon samen met menselijke muzikanten.
Advertentie
Het brein achter deze huidcellenmuziek is de Australische kunstenaar Guy Ben-Ary, en het zijn zijn eigen huidcellen. Als kind had hij zelf ook al ambities om een rockster te worden, maar dat liep dus net iets anders. Om het verhaal erachter te horen, en een beetje inzicht te krijgen in hoe zoiets werkt, namen we contact met hem op.
Creators: Ik hoorde dat het je jeugddroom was om een rockster te worden. Waarom is dat niet gelukt?
Guy Ben-Ary: Nou, ik kan niet zingen en ook geen instrument bespelen. Dus ja.Dus toen maakte je maar een neurale synthesizer.
Wat ik vooral probeerde te maken was een zelfportret. Ik werk al jaren met biotechnologie en hersenen, ik ben ook onderzoeker aan de University of Western Australia. Daar heb ik altijd cellen van dieren gebruikt, maar op een gegeven moment voelde ik me daar niet echt meer op mijn gemak bij. Voor dit kunstwerk vond ik het makkelijker om mijn eigen cellen te gebruiken, omdat ik mezelf tenminste nog toestemming kan geven. Dieren kunnen dat natuurlijk niet. Je kunt je daarom ookafvragen hoe ethisch verantwoord het is om ze te gebruiken voor iets als wetenschap of kunst.In 2009 leerde ik over de IPS-technologie, waarmee je cellen kunt herprogrammeren. Dat betekende dat ik cellen uit mijn arm kon halen, laten groeien en zo programmeren dat het stamcellen zouden worden. Toen dit was gelukt, leerde ik om de stamcellen daarna neuronen te laten worden.
Guy Ben-Ary: Nou, ik kan niet zingen en ook geen instrument bespelen. Dus ja.Dus toen maakte je maar een neurale synthesizer.
Wat ik vooral probeerde te maken was een zelfportret. Ik werk al jaren met biotechnologie en hersenen, ik ben ook onderzoeker aan de University of Western Australia. Daar heb ik altijd cellen van dieren gebruikt, maar op een gegeven moment voelde ik me daar niet echt meer op mijn gemak bij. Voor dit kunstwerk vond ik het makkelijker om mijn eigen cellen te gebruiken, omdat ik mezelf tenminste nog toestemming kan geven. Dieren kunnen dat natuurlijk niet. Je kunt je daarom ookafvragen hoe ethisch verantwoord het is om ze te gebruiken voor iets als wetenschap of kunst.In 2009 leerde ik over de IPS-technologie, waarmee je cellen kunt herprogrammeren. Dat betekende dat ik cellen uit mijn arm kon halen, laten groeien en zo programmeren dat het stamcellen zouden worden. Toen dit was gelukt, leerde ik om de stamcellen daarna neuronen te laten worden.
Advertentie
CellF bij een eerdere opstelling, met iets andere instrumenten.
En waarom heb je ervoor gekozen om die neuronen muziek te laten maken?
Toen ik eenmaal twee jaar in het lab werkte, heb ik ontzettend vaak door de microscoop naar mezelf gekeken – zoveel dat ik echt geen zelfportret meer kon maken. Ik kon mezelf niet eens meer in de spiegel aankijken. Daarom besloot ik om een van mijn kinderdromen uit te beelden: ik wilde David Bowie worden. Een David Bowie in de vorm van een analoge, modulaire synthesizer. Er komen geen computers en software aan te pas, het is allemaal analoog.Hoe werkt dat dan?
De neuronen die ik op de petrischaal laat groeien zijn neurale netwerken, dus eigenlijk het ‘brein’ van CellF. Om muziek te produceren, heeft CellF geluidsinput nodig, vandaar dat er ook menselijke muzikanten meespelen. Zodra zij dat doen, maken de neuronen meteen verbinding met het netwerk en genereren ze hun eigen geluid. De neuronen liggen op een gespecialiseerde petrischaal, die is gemonteerd op een basis van elektroden. Die elektroden kunnen luisteren naar wat de neuronen aan het doen zijn. Wat interessant is aan die elektroden, is dat ze de neuronen terug kunnen stimuleren. Die stimulaties lijken erg op de manier waarop het brein werkt. Nu hoor je bijvoorbeeld mijn stem, waardoor je hersenen worden gestimuleerd, en je hersens reageren daar weer op door elektrische signalen af te vuren.
Toen ik eenmaal twee jaar in het lab werkte, heb ik ontzettend vaak door de microscoop naar mezelf gekeken – zoveel dat ik echt geen zelfportret meer kon maken. Ik kon mezelf niet eens meer in de spiegel aankijken. Daarom besloot ik om een van mijn kinderdromen uit te beelden: ik wilde David Bowie worden. Een David Bowie in de vorm van een analoge, modulaire synthesizer. Er komen geen computers en software aan te pas, het is allemaal analoog.Hoe werkt dat dan?
De neuronen die ik op de petrischaal laat groeien zijn neurale netwerken, dus eigenlijk het ‘brein’ van CellF. Om muziek te produceren, heeft CellF geluidsinput nodig, vandaar dat er ook menselijke muzikanten meespelen. Zodra zij dat doen, maken de neuronen meteen verbinding met het netwerk en genereren ze hun eigen geluid. De neuronen liggen op een gespecialiseerde petrischaal, die is gemonteerd op een basis van elektroden. Die elektroden kunnen luisteren naar wat de neuronen aan het doen zijn. Wat interessant is aan die elektroden, is dat ze de neuronen terug kunnen stimuleren. Die stimulaties lijken erg op de manier waarop het brein werkt. Nu hoor je bijvoorbeeld mijn stem, waardoor je hersenen worden gestimuleerd, en je hersens reageren daar weer op door elektrische signalen af te vuren.
Als ik het goed begrijp speelt CellF dus altijd in een bandje?
Ja, tijdens TodaysArt treden we op met Jaap Blonk, die saxofoon speelt, en met jazz-drummer Han Bennink. De muziek van deze menselijke muzikanten wordt naar CellF gestreamd als stimulatie, en de neuronen reageren daar weer op. Het lijkt heel erg op wat improviserende muzikanten met elkaar zouden kunnen spelen.Waar zou je deze technologie nog meer voor kunnen gebruiken?
Stamcel-technologie kan misschien ooit wel gebruikt worden om alzheimer en andere ziekten te genezen, maar het kan ook een nogal enge technologie zijn. Het kan namelijk ook een nieuwe vorm van bewustzijn of intelligentie creëren. Wetenschappelijk gezien is dat interessant, maar ik denk dat we er ook goed over na moeten denken of we dat überhaupt wel moeten willen. Dat is ook wat ik met CellF probeer te doen: het onderwerp op de kaart zetten, door het een beetje met een grap te brengen. Een stel neuronen kan natuurlijk helemaal niet creatief zijn, maar ze kunnen wel data produceren en op stimulaties reageren, en dus de synthesizers besturen. Los daarvan denk ik nog steeds dat de concerten die CellF geeft heel mooi en interessant kunnen zijn.Ja, klinkt het een beetje?
Het geluid dat CellF produceert lijkt een beetje op noise, avantgarde en experimentele muziek. Maar eigenlijk moet je gewoon komen luisteren, want muziek beschrijven is supermoeilijk.Guy Ben-Ary maakte CellF in samenwerking met Nathan Thompson, Andrew Fitch, Darren Moore, Stuart Hodgetts, Mike Edel and Douglas Bakkum. Meer informatie over het project vind je op de site van TodaysArt .
Ja, tijdens TodaysArt treden we op met Jaap Blonk, die saxofoon speelt, en met jazz-drummer Han Bennink. De muziek van deze menselijke muzikanten wordt naar CellF gestreamd als stimulatie, en de neuronen reageren daar weer op. Het lijkt heel erg op wat improviserende muzikanten met elkaar zouden kunnen spelen.Waar zou je deze technologie nog meer voor kunnen gebruiken?
Stamcel-technologie kan misschien ooit wel gebruikt worden om alzheimer en andere ziekten te genezen, maar het kan ook een nogal enge technologie zijn. Het kan namelijk ook een nieuwe vorm van bewustzijn of intelligentie creëren. Wetenschappelijk gezien is dat interessant, maar ik denk dat we er ook goed over na moeten denken of we dat überhaupt wel moeten willen. Dat is ook wat ik met CellF probeer te doen: het onderwerp op de kaart zetten, door het een beetje met een grap te brengen. Een stel neuronen kan natuurlijk helemaal niet creatief zijn, maar ze kunnen wel data produceren en op stimulaties reageren, en dus de synthesizers besturen. Los daarvan denk ik nog steeds dat de concerten die CellF geeft heel mooi en interessant kunnen zijn.Ja, klinkt het een beetje?
Het geluid dat CellF produceert lijkt een beetje op noise, avantgarde en experimentele muziek. Maar eigenlijk moet je gewoon komen luisteren, want muziek beschrijven is supermoeilijk.Guy Ben-Ary maakte CellF in samenwerking met Nathan Thompson, Andrew Fitch, Darren Moore, Stuart Hodgetts, Mike Edel and Douglas Bakkum. Meer informatie over het project vind je op de site van TodaysArt .