De keren dat kunst per ongeluk weggepoetst werd

Op de basisschool De Petteflet in Uden werd onlangs een misdaad tegen de kunst gepleegd. Schatkist, een kunstwerk van Marga Jansen, gemaakt van afval is bij het afval beland. "Het stond al lange tijd buiten te verlummelen en het is als oud vuil verwijderd," vertelde Jansen en als kers op de taart vertelt de schooldirecteur dat het werk toch alleen maar verdriet en ellende uitstraalde. Marga voelt zich miskend, maar ze is niet de enige kunstenaar wiens werk vergeleken wordt met afval en dus genadeloos bij het grof vuil gestort wordt. Soms wordt kunst echt verward met afval. En dat is zowel triestig, als immens aandoenlijk. Het is namelijk geen artistiek statement, maar toppunt van knullige ijverigheid.

Ok, een vergissing is menselijk. Het is best wel schattig en tragikomisch hoe een onwetende passant kan kijken naar een kunstwerk en denkt "gatver, wat een smurrie" waarna hij vervolgens in één haal enkele duizenden euro's wegveegt. Het is goed bedoeld, maar toch zou je je de vraag kunnen stellen hoe dat in godsnaam kan blijven gebeuren. Want het voorval in De Petteflet is niet de eerste keer dat een Nederlands of Vlaams kunstwerk simpelweg 'opgeruimd' werd.

Bas van Wieringen in Haarlem

In een tentoonstelling met als thema 'humor in de kunst' werd in mei Portret of the nail behind the canvas, een wit olieverfschilderij met een zwarte punt op, overschilderd door een medewerker van De Hallen. De medewerker dacht dat het schilderij een klodder vuiligheid op de witte muur van het museum was en besloot het op te ruimen. Het lijkt bijna slapstick in een tentoonstelling over humor, maar helaas is het zure ernst. De muur was immers schoon en de medewerker wordt dus voor de rechter gesleept. Opgeruimd staat netjes.

De Maagd in Gent

Michael Borremans is een grote meneer in de Vlaamse kunstwereld. Dat zijn schilderij vorig jaar verward werd met vogelpoep, is dus redelijk hard in het verkeerde keelgat geschoten. Een gemeentewerker kreeg de opdracht om de vogelstront rond het werk weg te schuren en verwijderde meteen ook de bruine verfvegen die Borremans bewust liet staan om te tonen dat het schilderij rechtstreeks op de betonnen muur is aangebracht. "Het zou hilarisch zijn, mocht het niet zo ernstig zijn," zei Borremans naderhand.

De Mammoet in Veenendal

In maart 2017 werd een nieuw beeld, als aanvulling op de stenen mammoet, ingehuldigd in het Ichtus College. Maar toen kwamen ze tot een gruwelijke ontdekking: het beeld dat verwees naar de mammoetwet, was verdwenen. "Het stond hier nog aan het begin van 2015," zei een nerveuze medewerker. Later biechtte de school op dat een aannemer die de tuin wou opruimen, de betonblok had vernield en opgeruimd. De school had het bloedbad bewust stil gehouden, uit vrees dat de kunstenaar een klacht zou indienen.

Peter Otto in Nijmegen

De gerenommeerde kunstenaar Peter Otto verkocht in 2012 enkele tekeningen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Die tekeningen werden vervolgens door een bewaker van de muur gehaald en netjes in de vuilnisbak gedeponeerd, want hij vond ze niet erg passen in het gebouw. Als kers op de taart werden de werken door een shredder gehaald. Otto was woedend en eiste een forse schadevergoeding: de prijs van het werk plus btw. "Het is een blamage," zei hij. Zeiden we al dat zijn tekeningen door een shredder gehaald werden?

Willem Hussem in Raalte

Tijdens de opkuis van een postkantoor in Overijssel, werd een wereldberoemd aluminium werk van Willem Hussem gesloopt. De slopers hadden niet door dat de vreemde constructie naast het gebouw, gespaard moest blijven. De waarde van het tot schroot geëlimineerd kunstwerk? Zo'n 100.000 ballen.