Sexyland World is een grenzeloze wereld, inclusief het ongemak dat daarbij hoort

Het afgelopen jaar lag de culturele comfortzone overal op de loer: het selecte groepje intimi dat na drie glazen wijn steeds weer over dezelfde schrijvers begint, een peilloos diepe afgrond van alt-country op Spotify, Tim Hofman die zich opdringt via Youtube en Netflix dat steeds weer dezelfde slappe romcoms aanraadt. Sinds dit weekend zijn gelukkig de kunstinstellingen weer open, en vanaf het eind van de maand kun je ook weer op nachtelijke ontdekkingstochten tijdens het uitgaan. Hoewel sommige clubs zijn gesneuveld, openen er na een jaar zonder nachtleven ook nieuwe, soms revolutionaire initiatieven. Sexyland World bijvoorbeeld, dat een uitstekend startpunt is voor wie na de pandemie weer eens flink verrast wil worden. Tijdens de persdag namen we een kijkje in wat misschien wel de meest prikkelrijke uitgaansgelegenheid van Nederland gaat worden. 

Sexyland World is de nieuwe locatie van Sexyland. Sexyland was één van de meest interessante culturele plekken van Nederland, met een simpel concept: een grote schuur die elke dag een andere eigenaar heeft, waardoor er elke dag weer een ander soort feestje gevierd werd. In hun pand op de NDSM-werf in Amsterdam Noord vonden drie jaar lang allerlei totaal verschillende taferelen plaats, van sexy boksgala’s tot hondenperformances. Afgelopen zondag verhuisden ze naar een nieuwe plek in Amsterdam Noord. Naast het vertrouwde concept vind je er verschillende kunst-initiatieven, een dependance van het beste Chinese restaurant van Amsterdam en een kapper. 

Het eerste wat ik op het terras zie is de overvloedige bierfontein van kunstenaar Simon Wald-Lasowski. Hij is bezig met het aansluiten van de laatste slangetjes, waarna een verzameling dierenbeeldjes die aan een soort boom bevestigd zijn zich gulzig kunnen volgieten met eindeloos rondgepompt bier. De verzamelde pers zit onder parasols aan tafeltjes met marmerprint en laat zich trakteren op een koffie of een vroege cocktail. Op het podium staan Sexyland-oprichters en kunstenaars Aukje Dekker, met zonnebril en grote hoed, en Arthur van Beek een persconferentie te geven. Ze verontschuldigen zich omdat ze “een beetje sloom” zijn na een eerste oefenfeestje de avond ervoor, en vertellen dan over het ontstaan van hun nieuwe wereld. 

Sexyland World is een voortzetting van Sexyland, maar voegt er ook een extra dimensie aan toe. “Al de verschillende subculturen ontmoetten elkaar niet per se in Sexyland,” vertelt Aukje vanaf het podium. “Punkers gingen toch naar punk, operapubliek naar opera. Terwijl het toch zo tof is als je per ongeluk punk ontdekt, terwijl je eigenlijk dacht dat je naar opera ging.” Achteraf vertelt ze aan me dat het idee voor Sexyland World geboren werd toen die verschillende subculturen wél samenkwamen, tijdens het eindfeest waarmee het eerste jaar werd afgesloten. “Dat was zó magisch. Het thema was Best Of, en dat hadden we naar iedereen gemaild. Wij gingen niet bepalen wie er wel of niet mocht komen, en dus kwamen er negentig verschillende initiatieven op één avond.” Ze vertelt hoe na een Vogue-act van House of Kiki de sfeer zo uitbundig was dat de operazangeres die na hen zou optreden eigenlijk niet meer durfde. “Ze stond te trillen op haar benen. Toen zeiden die Voguers: ‘Stop!’ Iedereen ging op de grond zitten. En toen kwam heel hard die zang eroverheen. Het was overweldigend. Daarna kwam SMIB, en toen een snelschaaktoernooi. Dat was zo lijp, zo goed.” Het is de bedoeling dat er uiteindelijk nog een grotere vestiging komt (Super Sexyland World) met een permanente plek voor twintig partijen, waaronder bijvoorbeeld Boksschool Lamyn en The Performance Bar, een theaterbar uit Rotterdam. 

Na de persconferentie (waarvan ik bijna was vergeten dat ze ook leuk kunnen zijn) loop ik een rondje door het pand. Ik werp een blik in Artbar Kippy, een miniscuul tuinhuisje vol kunst van Yasser Ballemans en zelfgebrouwen bier. Dan treed ik de nieuwe Sexyland-zaal binnen via de entree van de legendarische nachtclub de RoXY, die gespaard is gebleven toen een brand die tent in 1999 verder bijna volledig verwoestte. Hopelijk helpt het portaal om ook de ongebreidelde party-drang die de club destijds kenmerkte hier uit haar as te doen herrijzen. De ruimte is iets kleiner dan het oude Sexyland en zit er een bar in van kunstenaar Gert Wessels, die past in zijn oeuvre van ongedefinieerde roze vormen, als zorgvuldig gekauwde bubblegum zonder hoeken of scherpe lijnen.  

De trap op vind je de nieuwste vestiging van restaurant Sichuan. Samen met Order Collective openen ze op 1 juli een compacte uitvoering: Order Sichuan. Het eten is hier van dezelfde kwaliteit als in de andere vestigingen van de beste Chinees van Amsterdam. Hier hoef je je alleen niet door de toeristenstroom van de Zeedijk of de Warmoesstraat te worstelen, maar moet je je een weg banen door het partyvolk du jour in de club beneden voordat je de culinaire hemel kan betreden. Achter een boekenkast zit het kamertje ‘de Backsteven’ verstopt, waarmee conceptueel kunstenaar Steven de Peven de scheiding tussen de voor- en achterkant van het podium bevraagt. 

Helemaal bovenin stuit ik op de nog niet in gebruik genomen kapsalon FACE van kapper Faysal, waar jongens uit de buurt de schaar en vooral ook de tondeuse hanteren. Een halve meter verderop begint Outsiderland, een initiatief van kunstenaar Jan Hoek. Op dit moment staat er een gigantische en licht chaotische collectie keramiek, de Great Ceramics Show. Duivelachtige waterspuwers, neonkleurige vruchtbaarheidsgodinnen, grillige vazen met ogen. Werk van gerenommeerde ‘insider’-kunstenaars staat tussen het werk van ‘outsider’-kunstenaars, die buiten de boot vallen vanwege hun psychische problemen of mentale beperking, of - in de woorden van Hoek - hun ‘superkracht’. Het is niet duidelijk waar de insider ophoudt en het outsider begint, en dat is precies de bedoeling. “Gijs Assmann is bijvoorbeeld een gerenommeerde kunstenaar, die de hele dag werkt om zijn gektes te verdrijven,” aldus Jan Hoek. 

Niet alleen het publiek komt steeds weer voor verrassingen te staan - de verscheidenheid van deze plek is doorgevoerd tot diep in het bedrijfsmodel. Het geld dat wordt verdiend in Sexyland World wordt evenredig verdeeld over alle partners, ongeacht wie het meeste geld binnenbrengt. Een restaurant of kapper heeft deels andere belangen dan een kunstproject of club, wat de partners hopen te ondervangen door voortdurend te blijven communiceren. “Het hoofddoel is dat niet één homogene groep eigenaarschap heeft over de plek. Daardoor is Sexyland World altijd instabiel en kwetsbaar,” zegt Arthur daarover tijdens de ontvangst. “We gaan alles herdefiniëren. Dat is heel vermoeiend, maar wel interessant.” Aukje noemt het een Rubik’s Cube: “Je denkt dat je er bijna bent met nog één vlakje, maar dan moet je eigenlijk weer helemaal terug en de andere kant op draaien.” 

Optimistische opiniemakers zagen de pandemie als een kans om een nieuwe, betere en meer solidaire wereld te starten, en een nieuw, hoopvol mensbeeld uit te vinden. Uiteindelijk kwam hier weinig van terecht. Neoliberale en extreemrechtse partijen wonnen de verkiezingen, grote bedrijven maakten flinke coronawinsten en hele volksstammen raakten in een paranoïde complot-isolement. Sexyland World is wél een poging om zo’n nieuwe wereld te beginnen, in het klein. Een wereld zonder grenzen, inclusief al het heerlijke ongemak dat erbij hoort.