De logo’s die niemand buiten de Sovjet-Unie ooit heeft gezien

Voor ons is het doodnormaal dat je de hele dag merknamen en logo's om je heen hebt. Zo onderscheiden de bedrijven die hetzelfde verkopen zich van elkaar en kun jij kiezen aan welk bedrijf jij het liefste je geld wil geven. In de Sovjet-Unie bestond die keuze(stress) niet. Er was immers maar één soort stofzuiger te koop. Toch hield dat de Sovjets niet tegen om in het wilde weg logo's te ontwerpen, die stiekem best heel schattig zijn.

Sinds kort deelt de Litouwse grafisch ontwerper Rokas Sutkaitis zijn uitgebreide collectie handelsmerken uit de Sovjet-Unie via Instagram. Al heeft hij het communisme nooit zelf meegemaakt, kwam hij in zijn jeugd veel spullen – met logo's – uit die tijd tegen. "Sommige logo's vond ik op erg onverwachte plaatsen," zegt hij tegen Creators. "Zoals op een forum voor Russische loodgieters."

"Hoewel de ontwerpers van deze logo's achter het IJzeren Gordijn werkten – en weinig meekregen uit kapitalistische landen – waren ze niet volledig afgesloten van wat er internationaal op designgebied gebeurde," zegt Sutkaitis wanneer hij uitlegt dat designtrends uit het Westen ook in de Sovjet-Unie te zien waren. Toch heeft het Sovjet-logo iets unieks. "De beperkte toegang tot de Westerse wereld is essentieel voor de geschiedenis van design in de Sovjet-Unie."

Zo zitten er opvallend veel dieren in de logoverzameling van Sutkaitis. "Over het algemeen zijn de vormen spannender en niet alleen geometrisch," zegt de ontwerper over de verschillen met kapitalistische logo's. "Het is heel interessant dat veel Sovjet-designers organische vormen wisten te combineren met eenvoud."

Zijn persoonlijke favoriet is trouwens het logo van de uitgeverij Mokslas, uit Litouwen. "Het is ontworpen rond 1975, toen het idee van het veroveren van de ruimte nog erg sterk was. Voor mij wordt die mindset erg goed gevat."

Hij ziet de logo's van zijn collega's uit een ver verleden trouwens meer als een leuk fenomeen om op terug te kijken, dan als een bron van inspiratie. De manier van ontwerpen is in de loop der tijd gewoon te veel veranderd.