Ik keek ‘Temptation Island’ met de man die kunst van tv-programma’s maakt

“Ja! Dat was echt fantastisch, die moet je hebben!” schreeuwt kunstenaar Kim Hospers tegen zijn televisie. Of althans, tegen de laptop waarop we televisie kijken. We zitten op de bank in zijn Rotterdamse atelier naar Temptation Island te kijken, en er is zojuist een fragment voorbij gekomen waarin een ondergetatoeëerde krachtpatser een push-up doet terwijl hij gladjes naar de camera knipoogt.

Kim maakt kunst van televisieprogramma’s. Voor zijn tekeningen laat hij zich inspireren door wat hij op de buis tegenkomt, van natuurdocumentaires tot realityshows. Zolang er maar spektakel in zit. Hij geeft ook zichzelf geregeld een rolletje in zijn televisiekunstwerken – in de serie Narcissistic Tendencies is dat zelfs uitsluitend het geval.

Toen ik het oude schoolgebouw binnenstapte waar Kims atelier zit, prees ik mezelf gelukkig. Ik stond op het punt om bier te drinken met een kunstenaar, televisie te kijken en daar nog voor betaald te worden ook.

Kim draagt een giletje, en lijkt een beetje op een jazzmuzikant. Hij vertelt dat hij de afgelopen jaren steeds meer gefascineerd raakte door wat er op de buis te zien is, en urenlang aan de tv gekluisterd kan zitten. Na een tijdje begon hij foto’s te maken van zijn tv, op zoek naar interessante screenshots.

Terwijl hij dat vertelt, wordt hij even afgeleid door deelnemer Tim. En dat begrijp ik best. Tim zou eerst trouwen met zijn Deborah, maar na een week op het eiland werd hij smoorverliefd op Cherish. “Ik ben momenteel verliefd op jou,” zegt hij op het strand tegen haar, met zijn Vlaamse accent.

Goed, waar waren we. De screenshots. Kim besloot daar dus een serie tekeningen van te maken. In die serie verwerkte hij het verhaal van Sint Clara van Assisi, die ooit door de katholieke kerk is uitgeroepen tot beschermheilige van de televisie. Dat klinkt misschien wat gek voor iemand die leefde in de dertiende eeuw, maar dat komt door wat zich aan het eind van haar leven zou hebben afgespeeld: ze was doodziek, en kon daardoor de mis niet bijwonen, maar na een gebed werd de mis opeens op de muur van haar kamer geprojecteerd.

Zo mager als het concept van Temptation Island, zoveel gaat er dus schuil achter het werk van Kim Hospers. Met Narcissistic Tendencies wil hij laten zien wat de televisie voor de mensheid betekent. Nu steeds minder mensen troost vinden in religie, is de spectaculariteit van televisie een alternatief.

Zelf is Kim streng religieus opgevoed, maar inmiddels atheïst. Juist omdat wat we tegenwoordig op televisie zien zo weinig met religie te maken heeft, vond hij het grappig om haar in zijn serie te verwerken. In de serie tekeningen zien we Sint Clara bijvoorbeeld haar hart luchten in de Dr. Phil Show.

Het was Kim ondertussen duidelijk geworden dat, als er iets is wat alle televisieprogramma’s met elkaar verbindt, het een drang naar spektakel is. Al is spectaculariteit natuurlijk wel een breed begrip: in reclameboodschappen gaat het om de meest fantastische producten, in Hello Goodbye om de meest ontroerende familieherenigingen, en in het journaal om de meest gruwelijke oorlogen. Hij begon zich steeds meer af te vragen waarom wij die spectaculariteit zo lekker vinden, en waarom we er zo graag naar kijken.

En zo kwam hij weer bij het geloof uit, of eigenlijk het ontbreken ervan. “Als mens leef je een bepaalde tijd op aarde, en dan ga je dood. De meesten van ons zijn na een generatie ook weer helemaal vergeten. Tenzij je iets heel bijzonders hebt gedaan, dan word je een tijdje onthouden.”

Kim reikt me nog een biertje aan. Tim en Cherish worden ondertussen net wakker na hun eerste nacht samen. Dat Kim een geoefend kijker is merk ik als hij me wijst op Cherish haar hoofd. “Ze hebben gewoon al make-up op, terwijl ze net wakker zijn.”

Terwijl de fotograaf bijna haar nek breekt terwijl ze ons vanaf een steiger op de foto probeert te zetten, komt Kim aan bij de pointe van zijn serie. Hij begon zichzelf in de tekeningen te verwerken vanuit de gedachte dat televisie de mens uit de vergetelheid kan halen, vertelt hij. Door zichzelf op televisie te tekenen, maakte hij zich in zijn serie beroemd en onsterfelijk. In zijn tekeningen is hij bijvoorbeeld te zien als nieuwslezer, deelnemer van een survivalprogramma en als tv-kok.

Hoewel er een gezonde dosis ironie in de serie van Kim zit, snapt hij wel waarom sommige mensen aan tv-programma’s meedoen. “Stel dat jij een huisvrouw uit Culemborg bent en hele lekkere donuts kunt maken, en iedereen zegt dat je daar iets mee moet doen. Dan snap ik best dat je Heel Holland Bakt als uitweg ziet. Maar tegelijkertijd is het ook een soort surrogaatontsnapping. Uiteindelijk ben je gewoon nog steeds die huisvrouw die een keer op tv geweest is.”

Nadat hij Tim in beeld heeft zien komen, terwijl in de ondertitel “Knabbel en Babbel hebben geen seks” staat, zegt hij dat er wel weer een verschil zit tussen Heel Holland Bakt en Temptation Island. “Die mensen van Heel Holland Bakt kunnen tenminste nog wat. Aan Temptation Island doen mensen mee die helemaal niks kunnen. Zoals Tim hier, met z’n hart van goud.”

Nu zijn serie af is, kijkt Kim een stuk minder tv. Zijn volgende project gaat over het internet, of om precies te zijn: foto’s van mensen die helemaal out zijn gegaan, waarna hun gezicht is volgetekend. De naam van dit project luidt Esse Est Percipi #Whatever, waarbij de Latijnse woorden zoiets betekenen als: ‘zijn is waargenomen worden.’ Hoe die serie er precies uitziet, kun je vanaf 16 juni zien bij galerie Maurits van de Laar in Den Haag.