Afgestudeerden van KABK laten machines de wereld even overnemen

Dat de wereld overgenomen wordt door computers klinkt iets als wat je dronken lievelingsoom zegt op kerstfeestjes of wat je las in sciencefictionromans uit de jaren tachtig. Maar dat futuristisch doemscenario is niet zo vreemd meer. De wereld draait op computers, die zichzelf aan de hand van algoritmes verbeteren en aanleren om beter, sneller en efficiënter te worden. Het is beangstigend, maar ook erg boeiend. Enkele afgestudeerde studenten van ArtScience, een afstudeerrichting van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, lieten zich voor Locating ArtScience inspireren door computers, algoritmes en een een geautomatiseerde wereld.

"Met Locating ArtScience willen we deze specifieke kunststroming die zich bezighoudt met wetenschap op de kaart zetten," vertelt Mike Rijnierse, "Daarom kwamen we met verschillende afgestudeerde kunstenaars van de KABK samen om deze tentoonstelling op poten te zetten." En volgens hem is deze soort kunst vandaag de dag actueler dan ooit. "Door de algoritmes op Facebook kon de psycholoog Michal Kosinski in enkele minuten een persoon volledig analyseren. Die resultaten hebben vervolgens geleid tot de overwinning van Trump. Het is belangrijk om hierover te praten en wij doen dit aan de hand van kunst," vertelt Mike.

De tentoonstelling is nu te zien in The Gray Space in the Middle in Den Haag, en wordt mede georganiseerd door TodaysArt en Creators. Hieronder lees je wat je ervan kan verwachten.

"De mensheid wordt vervangen door machines. Niet enkel het handwerk, maar ook alle intellectuele activiteiten van de mens worden irrelevant en vervangbaar."

Het klinkt als een – beangstigend realistische – dystopie, maar is de basis van Institute of Human Obsolesence, een kunstwerk van Manuel Beltrán. Hij zoekt naar manieren voor de mens om zich nuttig te maken in een wereld gedomineerd door machines. Zijn oplossing? Biological Labor, een pak waarin onze lichaamswarmte omgezet wordt in elektriciteit. De kunstenaar huurt mensen in die plat moeten liggen, de energie die ontstaat uit hun lichaamswarmte wordt dan weer opgezogen door een computer, alsof we terechtgekomen zijn in The Matrix. Grimmig.

Met de kunstinstallatie van deze jonge kunstenaar uit Den Haag loop je het risico een tennisbal tegen je kop te krijgen. Althans, dat gevoel krijg je. Maar de ballen die met 150 kilometer per uur tegen houten klankdozen geschoten worden, zijn tot op de millimeter nauwkeurig, waardoor ze nooit verder kaatsen dan de zwarte lijnen. De installatie reageert op de bezoekers. Op die manier ontwerpt de Physical Rhythm Machine als het ware zijn eigen compositie van roffelende tennisballen en periodiek gegil van bezoekers.

Iedereen die ooit een Hyves-account had, kent het wel: de – destijds ingenieuze – foto van iemands naam gemaakt met een lichtje en een lange sluitertijd. Gabey Tjon a Than gaat in Red Horizon hierin nog een stapje verder. De kunstenaar – die aangesloten is bij SHAPE – laat verschillende lichten in een de ruimte ronddansen, in een volledig willekeurige snelheid en vorm. Het resultaat is een hypnotiserend lichtballet dat schippert tussen chaos en orde.

Soundman ziet er mysterieus uit: een satelliet met stukken spiegel en een plastic tube zijn omgevormd tot een sculptuur. De beweging van de toeschouwers, de wind en de omgeving van Soundman wekken het Frankenstein-achtige kunstwerk tot leven. Je ziet jezelf in een versplinterde spiegel en hoort vreemde, zuchtende klanken. Kortom: niet iets wat je 's nachts aan de voet van je bed aan wil treffen.

Er is iets mateloos boeiend aan vleermuizen: ze zijn doodeng, maar ook schattig en ze kijken met hun oren. Niet letterlijk, maar ze oriënteren zich door te luisteren naar geluid dat gekaatst wordt op de omgeving. Het klinkt boeiend, maar natuurlijk ook ontzettend vaag. In Relief, een kunstinstallatie van Mike Rijnierse – aangesloten bij SHAPE – en Rob Bothof kan je op dezelfde manier kijken naar de wereld. Aan de hand van geluiden die galmmen op witte vlakken van de sculptuur, schep je een beeld van de ruimte. Het is dus een sculptuur waar je best je ogen voor mag sluiten.

Origin: Sustained is een hypnotiserende film die zichzelf regisseert. In de installatie van de jonge kunstenaar filmt een camera een scherm. Telkens wordt er een kopie gemaakt van het voorgaande beeld. Je zou verwachten dat je daardoor op het scherm de hele tijd hetzelfde beeld te zien krijgt, maar dat is niet zo. Doordat er in die kopie altijd een foutje zit, verandert het beeld voortdurend. Als toeschouwer zie je de constante mutatie van het scherm. "Net zoals de celdeling bij biologie," vertelde Daams aan Creators, "Elke mutatie zorgt voor nieuwe vormen."

Locating ArtScience is tot en met 24 september te zien in The Gray Space in the Middle in Den Haag, en wordt mede georganiseerd door TodaysArt en Creators. TodaysArt is op 22 en 23 september op verschillende plekken in Den Haag. Op de website van het festival lees je meer.