FYI.

This story is over 5 years old.

robot

Deze plantenetende robot eet algen om in leven te blijven

Ik vroeg de kunstenaar achter dit robotbeest waarom hij zo nodig het einde der tijden moest inluiden.

De wereld van de robotica en de wereld van de natuur kunnen bijna niet verder uit elkaar liggen. Robotica is ijzer, techniek, elektriciteit – natuur is plantaardig, organisch en nat. Maar wat zou er gebeuren als je die twee werelden bij elkaar zou brengen? Wat als we machines zouden maken die zelfstandig en in harmonie met de natuur kunnen leven? De Braziliaanse kunstenaar Ivan Henriques heeft het antwoord op die vraag - en het is verbluffend en een beetje eng tegelijkertijd.

Advertentie

Ik ontmoette de kunstenaar in de Mediamatic in Amsterdam waar hij zijn nieuwste creatie presenteerde: de Symbiotic Machine, of, zoals ik hem in mijn hoofd besloot te noemen, de plantenetende robot. Het kunstproject, dat tot stand kwam in samenwerking met VU-wetenschappers Raoul Frese en Vincent Friebe, werd afgelopen maand op de Ars Electronica 2014 vereerd met de award voor The Next Idea.

En dat is niet voor niets: de robot is een drijvende bio-machine die zich voedt op micro-organismen om zo energie voor zichzelf op te wekken. Laat me je dit nog een keer in andere bewoordingen en meer leestekens zeggen: dit is een plantenetende robot (!) die algen eet (!!) om energie op te wekken (!!!) en zo IN LEVEN TE BLIJVEN (hoi). Het is daarmee voor zover ik weet de eerste kruising van een robot en een levend wezen ooit. In gedachte zie ik een leger van deze dingen door de Amsterdamse grachten zwemmen, inclusief camera en luidspreker waarmee ik in een schelle robotstem wordt verteld dat er al sinds 2025 een avondklok voor mensen is ingevoerd. Brrr… Gelukkig was Ivan zo vriendelijk om me een beetje gerust te stellen en uit te leggen hoe dit robotbeest precies werkt.

Vlnr: de plantenetende robot, Ivan Henriques.

"De robot is nog maar een prototype," legt Ivan me uit. "Maar hij werkt al wel helemaal zelfstandig. Wat mij interesseerde was het feit dat onze technologie en de natuur zo ver uit elkaar staan. Onze apparaten hebben enorm veel energie nodig, terwijl planten en andere levende dingen juist heel weinig nodig hebben om te overleven. Dit is een poging om die twee werelden bij elkaar te brengen."

Advertentie

De robot heeft een plastic lichaam bestaande uit een motor, een maag, een mond en drie sensoren. De sensoren detecteren waar de algen zich bevinden, waarna de robot via de motor zijn mond ernaartoe beweegt en de de groene derrie naar binnen slurpt. In de mond worden de algen door een molen gehaald die de celmembranen kapot malen. Wat overblijft is een groen sap dat evenredig in de maag van de robot wordt verdeeld boven een aantal fotocellen.

En dan wordt het interessant: "Als de maag van de robot vol is, gaat hij via een lichtsensor op zoek naar een zonnige plek in het water. Het zonlicht zorgt ervoor dat in het sap fotosynthese ontstaat, die via de fotocellen wordt opgevangen als energie. Het licht zorgt er namelijk voor dat de elektroden in het sap naar het best geleide metaal in de buurt stromen, met als gevolg dat de machine zich weer kan opladen. En dan begint het proces van voren af aan."

De algen-etende robot leefde al even voor twee maanden in een tank in een aquarium in het Glazen Huis in het Amstelpark, waar bezoekers naast de robot ook verschillende lezingen en workshops over het project konden bezoeken. “Het was heel fascinerend om te zien dat mensen het ook echt als een levend wezen zien, hij bestaat, hij leeft samen met zijn omgeving,” zegt Ivan. “Op een manier is deze robot ook niet heel anders dan andere organismen: hij gaat op zoek naar voedsel, en gebruikt die voor energie om weer opnieuw naar voedsel te zoeken. Het is zelfs niet heel verschillend dan wij mensen als je erbij nadenkt."

Op de vraag of hij niet bang is dat zijn creatie het einde van de mensheid zal inluiden lacht de Braziliaan. “Wij mensen zien robots altijd als iets dat een functie moet hebben. Maar ik denk dat een robot vrij moet kunnen zijn. We kunnen heel veel van elkaar leren. Er zijn veel filosofen, post-humanisten, die zeggen dat we straks allemaal slaven van onze machines zullen worden. Maar ik zeg: wie ontwerpt die machines dan? Het probleem ligt niet in de technologie zelf, maar in het idee achter de technologie. Mijn robots hebben een harmonieuze toekomst tussen mens en machine voor ogen. Ik ben een positivist. En als kunstenaar ben ik vrij om te dromen."

De Symbiotic Machine is de komende tijd in levende lijve te zien bij Zone2Source in het Rietveld Huis in het Amstelpark. 

Bezoek Ivan Henriques' website voor meer informatie.