Goed nieuws voor proefdieren in de Chinese cosmetica-industrie

China is van plan om de eis dat cosmetische producten eerst naar de overheid gestuurd moeten worden om ze op dieren te testen te laten vallen. Dierenorganisaties laten voorzichtige juichgeluidjes horen, maar het is nog lang niet het einde van dierproeven in China. Waar de wetten in de Europese Unie goedkopere en effectievere alternatieven aanmoedigen, zijn er in China wetten die het maken en importeren van diervriendelijke producten juist bemoeilijken of zelfs tegenhouden.

In contrast met elke andere plek in de wereld vereist de Chinese autoriteit voor voedsel en medicijnen dat een proefmonster van ieder nieuw product aan de regering wordt toegestuurd, die het dan test op veiligheid door het op dieren uit te testen. De voorgestelde wetswijziging maakt het mogelijk voor producenten van bepaalde producten om zelf een risicoanalyse in te dienen bij de overheid (zoals normale shampoos en huidscrêmes, maar geen haarverf, zonnebrand en andere biologisch actieve producten).

Maar dierproeven zijn op veel andere manieren nog steeds verplicht. Buitenlandse bedrijven die hun producten in het binnenland van China willen verkopen moeten nog steeds een monster van hun definitieve product indienen zodat deze op dieren getest kan worden. Om de veiligheid van de afzonderlijke ingrediënten aan te tonen zullen ze zelf dierproeven moeten (laten) doen.

Dit in schril contrast met de Europese Unie. Sinds maart dit jaar is het hier verboden om nieuwe cosmetische producten te verkopen die wél op dieren zijn, onafhankelijk van waar ze zijn geproduceerd. Als je dus parfum aan Parijsenaren wil verkopen, mag je het niet eerst in konijnenoogjes spuiten.

Daardoor is er een tweeledig effect opgetreden. Enerzijds drijft het bedrijven ertoe om alternatieven te vinden voor dierproeven en producenten om hun producten specifiek te richten op een welvarende, gevestigde markt in Europa. Anderzijds is er een groeiende potentiële markt in China, de op één na grootste economie ter wereld.

“Als je één van de grote [cosmetische bedrijven] bent, heb je twee verschillende productlijnen. Eén ervan is diervriendelijk voor de Europese markt, en de andere is China-vriendelijk”, zegt Troy Seidle, de directeur van onderzoek en toxicologie van de Humane Society International.

Het Europese verbod op dierproeven blijkt geen strop voor de cosmeticabedrijven, zegt Seidle, maar het dwingt bedrijven om innovatieve, dierproefvrije oplossingen te zoeken. “De dreiging van nieuwe beleidsvorming inspireert bedrijven om met serieuze bedragen op de proppen te komen om te investeren in alternatieve methoden. We hebben het over miljarden dollars, waar de EU een gelijk bedrag naast heeft gelegd,” alsdus de onderzoeker.

In plaats van producten op een dierenhuid te testen op irritaties, gebruiken bedrijven nu een 3D-huidmodel gemaakt van menselijke huid afkomstig uit chirurgische operaties. “Je vergelijkt nu niet meer konijnen met mensen, maar je kunt de effecten op echte mensenhuid uittesten,” zegt Seidle. “Dus het is sneller en goedkoper, en je kan een veel betere voorspelling doen van wat het effect is op een echte, levende mensenhuid.”

China's wetswijzigingsvoostel geeft hoop voor de toekomst, en het is een bewijs dat er een breder bewustzijn komt over hoe cosmetica worden gemaakt en getest – en een groeiende onrust over de huidige status quo.

“Deze gang van zaken heeft een breed draagvlak,” zegt Seidle op basis van enquêtes afgenomen in de landen waar de organisatie vecht tegen dierproeven. “Men wil niet dat Europa de enige plek is waar cosmetica diervriendelijk zijn. Er is een enorme reactie van mensen die een cosmetisch product uit de schappen willen kunnen halen zonder zich zorgen te maken over hoe dieren voor het maken ervan hebben geleden.”

Hoewel de veranderingen niet zo drastisch zijn als de reactie van India en Israel op het voorbeeld van de EU, vindt Seidle de voorgestelde wetswijziging een positief teken. Als bedrijven goedkope alternatieven voor het testen van hun producten kunnen vinden, van het gebruik van 3D-modellen tot stamcellen, zal er minder reden zijn om gebruik te blijven maken van de naar schatting 300.000 dieren die er nu in China voor proeven gehouden worden.

“De Chinese regering heeft in het voorstel aangegeven dat als deze eerste stap goed gaat en het systeem is ingevoerd, misschien geïmporteerde en bepaalde andere cosmetica ook binnen dit nieuwe proces zullen gaan vallen,” zegt Sible. “Maar dat zijn hypothetische scenario's natuurlijk. We zullen het zien.”