FYI.

This story is over 5 years old.

Eten

Dit is hoe bier en champagne van tweehonderd jaar oud smaken

Als je een voorraadje bier en champagne uit het begin van de negentiende eeuw in een gezonken schip voor de kust van Finland vindt, staan sommeliers en bierkenners natuurlijk te trappelen om te proeven.
Hilary Pollack
Los Angeles, US

We weten allemaal dat de piraten en boeren uit vervlogen historische tijdperken graag dronken werden. Koningen zaten aan de wijn, smeden aan het bier en zeebonken aan de rum. Niets menselijks was hen vreemd. Maar wat we niet weten is of de drank waar zij hun bekers mee vulden 'net als de onze' was, of dat het een smaak had die wij niet kennen.

In 2010 werd een scheepswrak ontdekt in de Baltische Zee met enkele kratten bier uit de negentiende eeuw aan boord. Een paar van de opgravers waren nieuwsgierig en lieten het bier in 2011 proeven door een paar connaisseurs. Het oordeel was weinig verrassend: "Het smaakte heel oud … met een verbrande nasmaak." Het bier werd ontdekt vlakbij de Ålandseilanden bij de kust van Finland en is meer dan 170 jaar oud — het oudst drinkbare bier in de geschiedenisboeken.

Advertentie

De duikers gaven ook een paar flesjes aan een groep wetenschappers om het te analyseren. Zij publiceerden onlangs hun resultaten in de Journal of Agricultural & Food Chemistry van de American Chemical Society. Het bier was wat verdund door de blootstelling aan zeewater, maar intact genoeg dat de teams van VTT Technical Research Centre of Finland en de Technische Universität München in staat waren om het tot op de bodem uit te zoeken. Door het koude, donkere klimaat op de zeebodem was het bier perfect gepreserveerd en zat er nog koolzuur in toen het werd geopend. Daardoor wisten de wetenschappers dat de culturen in het bier nog steeds actief waren.

De eerste slok was dus niet bepaald een succes. Er was een verhoogde verhouding van organisch zuur onstaan door de eeuwenlange opsluiting van de bacteriën en gisten, waardoor er een smaak was ontstaan die de proevers deed denken aan "azijn, geit en zure melk." Door middel van tests kwamen de wetenschappers erachter dat er meerdere soorten bier aan boord waren, met wisselende hoppigheid. Het was niet duidelijk of de biertjes volledig uit gerst waren gebrouwen of dat er ook wat tarwe in zat.

De Finse brouwerij Stallhagen Brewery werkt aan een replica, door gebruik van dezelfde soort gist en methode, die ze moeizaam af wisten te leiden van de goedbewaarde flessen bier. De biermakers vergelijken het bier met een moderne pale ale en zeggen dat het heel erg vergelijkbaar is met het bier dat we tegenwoordig drinken. Dit betekent dat er straks waarschijnlijk wel een markt is voor het replicabier, dat nu enkele jaren in ontwikkeling is.

In hetzelfde wrak werden ook 168 flessen Veuve Clicquot en Juglar Champagne ontdekt, die nu tien- of zelfs honderdduizenden euro's per fles waard zijn. De eeuwenoude wijnen werden onmiddellijk geproefd door de duikers zelf (dibs, duh) en werden daarna door sommelier Ella Grussner Cromwell-Morgan. Ondanks de intimiderende leeftijd beschreef zij de wijn als "fris", en de zoetheid deed haar vermoeden dat hij met meer suiker werd gemaakt dan moderne wijnen.

Cromwell-Morgan beweerde: "De wijn is op geen enkele manier afgezwakt. Integendeel, hij heeft een duidelijke zuurgraad die de zoetheid versterkt." Ze proefde tonen van "lindebloesem, koffie en cantharellen" en was ervan overtuigd dat dit erop wees dat de wijn in eikenhouten vaten was bewaard (voor zijn tripje naar de bodem van de Baltische Zee, althans). Een journalist van Bloomberg die ook een slokje mocht proeven, beschreef de Juglar als onvoldoende mousserend, maar de smaak als "diep en rijk met noten van sinaasappel en rozijnen, zoals de smaak van Kerstmis."

Zodra Stallhagens replica van het scheepswrakbier op de markt komt, zou hij dus zomaar prima te drinken kunnen zijn. Maar als je wat extra centen over hebt voor een antieke Veuve, dan smaakt die waarschijnlijk toch duizend keer beter.