Het vadercomplex bestaat en kan volgens onderzoek invloed hebben op je seksleven

Sinds Sigmund Freud meer dan een eeuw geleden de term 'vadercomplex' bedacht, is er haast een obsessieve interesse ontstaan in de impact die vaders zouden hebben op het leven van hun kroost, met name hun dochters. Vooral in popcultuur bestaat een vastgeroest idee dat de relatie die een vrouw met haar vader heeft een grote rol speelt in haar liefdes- en seksleven. De welbekende 'daddy issues' dus. Is hier ook maar iets van waar? Onderzoekers van de Universiteit van Utah onderzochten wat zij de "robuuste relatie… die we observeren tussen de kwaliteit van een vader en de risico's die jonge vrouwen nemen in hun seksuele leven" noemden. De resultaten zijn gepubliceerd in Developmental Psychology. Het onderzoek toont aan dat de relatie van een vader met zijn dochter wel degelijk de kans vergroot dat de dochter "risicovol seksueel gedrag" (RSG) zal vertonen.

De onderzoekers definiëren RSG als onbeschermde seks, het hebben van seks onder invloed van alcohol of drugs, seks met iemand die drugs injecteert, seks met iemand die gewelddadig is, meerdere seksuele relaties met verschillende partners tegelijk en compensatie krijgen voor seksuele activiteiten. In het onderzoek werden 202 personen ondervraagd. Dit waren allemaal zussen van elkaar. Omdat ze dezelfde vader hebben, konden hun seksuele voorkeuren worden vergeleken. De zussen werden geselecteerd uit families waarvan de ouders gedurende de jeugd van de meisjes samen waren gebleven of waarvan de ouders juist gescheiden waren voor de jongste zus veertien werd. De zussen waarvan de ouders samen bleven, werden gebruikt als de controlegroep. De zussen van gescheiden ouders konden juist gebruikt worden om te zien wat er gebeurt als een zus (de oudste) langer aan de vader was blootgesteld. Alle deelnemers waren tussen de 18 en 36 jaar.

Volgens hoofdonderzoeker dr. Danielle J. DelPriore is dit onderzoek anders dan eerdere onderzoeken over dit onderwerp dankzij de deelnemers. "Door biologische zussen die onder dezelfde omstandigheden zijn opgegroeid met elkaar te vergelijken, kunnen we er zeker van zijn dat invloeden zoals genetica en omgevingsfactoren geen rol spelen," zegt ze tegen Broadly.

Het onderzoek keek naar de invloed van de kwaliteit van de relatie tussen de vader en dochter (VDR), hoeveel toezicht de ouders houden (op het gebied van opvoeding, supervisie communicatie en controle over het gedrag) en hoeveel tijd een dochter met haar vader doorbracht tijdens haar jeugd. VDR werd met behulp van twee schalen gemeten: een strenge opvoeding en een warme en ondersteunende opvoeding. De deelnemers moesten aangeven in hoeverre hun vader aan deze kenmerken voldeed op een schaal van een tot vier.

De onderzoekers kwamen erachter dat vaders in het geval van scheiding meer invloed hadden op het seksuele gedrag van hun dochters dan vaders die nog met de moeders samen waren. Als dochters de kwaliteit van opvoeding hoog scoorde, was er minder kans dat de oudste dochter RSG zou gaan vertonen. Ook was de kans minder groot dat ze met mensen om zou gaan die RSG praktiseerden. Dit was beide in vergelijking met de jongste dochter. Ook het tegenovergestelde bleek waar: als de opvoeding door de vader in een gescheiden familie van lage kwaliteit was, was er een grotere kans dat de oudste dochter RSG zou vertonen dan de jongste dochter.

"We wilden op dochters focussen vanwege eerdere onderzoeken en theorieën," zegt dr. DelPriore, toen we haar vroegen waarom ze niet ook naar het seksuele gedrag van zoons keken. "We weten al dat de invloed van een afwezige vader of slechte opvoeding door een vader groter is op het seksuele gedrag van jonge meisjes dan op dat van jonge jongens." Het onderzoek geeft ook aan wat deze uitslagen kunnen betekenen. "Dit onderzoek kan betekenen dat een hoge mate van toezicht door ouders en weinig risicovol seksueel gedrag van leeftijdsgenoten de jongvolwassene kunnen beschermen tegen risicovol seksueel gedrag," staat er. Dit zou betekenen dat zowel de mate van toezicht door ouders en de neiging van jonge mensen om zich te laten beïnvloeden door leeftijdsgenoten "twee nieuwe factoren zijn die gebruikt kunnen worden om in te grijpen en risicovol gedrag in de toekomst te voorkomen". Het belangrijkste resultaat uit haar onderzoek is volgens dr. DelPriore dat "de tijdsduur van het wonen met een vader en zijn gedrag – of dat nu slecht of goed was – veel invloed heeft op het gedrag van dochters." Eigenlijk zijn daddy issues, zoals alle clichés, dus gewoon waar.